Karma in de Bhagavad Gita

Vijay Kumar reageerde op mijn stukje over Karma en Vrije Wil met de opmerking dat de Bhagavad Gita hier iets over te zeggen heeft. Hij benadrukte de vrijheid van Atma, de Ziel, en haar vreugde in het leven, iets te doen.

Hij heeft een punt, maar wat heeft dat met vrijheid in het hier en nu te maken? Laat ik bij het begin beginnen:

Het centrale thema van de Bhagavad Gita is Arjuna’s worsteling met zichzelf: moet hij afzien van geweld, of moet hij met zijn broers vechten voor de rechtmatige heerschappij?

De twee legers staan tegenover elkaar om te vechten, maar Arjuna legt zijn wapens neer en geeft zijn koetsier (Krishna) de opdracht om tussen de twee legers te gaan staan. Arjuna kijkt naar beide kanten en vraagt zich af waarom hij zijn neven (zijn vijanden) zou moeten doden. Waarom zou ik vechten?

Dit is een eeuwige vraag, en waarschijnlijk de reden dat de Bhagavad Gita zo populair is gebleven. Tenslotte is de vraag makkelijk te vertalen naar onze tijd: moet het Nederlandse leger zich terug trekken uit Uruzgan? Waarom zou je in een ruzie tussenbeide komen? Moet men vechten voor waar men in gelooft, of het laten gaan?

Beide kanten van de vraag hebben een punt: Het is niet duidelijk dat vechten voor wat je belangrijk vindt altijd het juiste effect heeft. Misschien heeft het vechten zelf meer negatieve gevolgen dan het oorspronkelijke kwaad (of wat je dacht dat fout was).

In het dagelijkse leven is het vaak wijs om niet op elke slak zout te leggen. Maar, zoals de Bhagavad Gita duidelijk maakt, het is niet altijd het beste confrontatie uit de weg te gaan.

Krishna overtuigt Arjuna om te HANDELEN, te VECHTEN. Krishna doet dat door Arjuna een aantal basale Hindu waarheden te laten zien:

  • Krishna, het Goddelijke, is in alles en iedereen. Arjuna wordt overweldigd door dit visioen van het Goddelijke.
  • De zielen van de mensen die gedood zullen worden, zullen daar geen nadeel van ondervinden.
  • Arjuna moet zijn natuur volgen, en als soldaat is het zijn natuur om te vechten.
  • Hij moet zo goed vechten als hij kan, maar ZONDER zich aan het resultaat te hechten.

Dus, wat heeft dat allemaal met Karma te maken? Karma betekent letterlijk ‘handeling’. Het is een eigenschap van Arjuna om te vechten, dus hij zal vechten. Maar het is ook duidelijk dat hij de keus heeft die innerlijke natuur te volgen, of zich uit de wereld terug te trekken. In de (iets door mij gemoderniseerde) vertaling van theosofe Dra. C. Keus:

Hij die niet-handeling ziet in handeling, en handeling in niet-handeling, is een wijze onder de mensen; hij is evenwichtig zelfs wanner hij alle handelingen verricht (p. 42; h. 4: 18)

Hij die handelt en alle handelingen legt aan de voeten van het eeuwige Brahman (de immanente God – Katinka) en alle gehechtheid laat varen, wordt niet aangetast door zonde, evenmin als een lotusblad door water. (p. 47; h5: 10)

De mens, die tot harmonie is gekomen en de vruchten van handeling los laat, komt tot eeuwige vrede; de onevenwichtige echter, die gedreven wordt door begeerte en gehecht is aan de vruchten van handeling, is gebonden. (p. 47; h5: 12)

De heer van de wereld, Paramatman, schept noch de idee van werking (karma – Katinka), noch handeling en ook niet de verbinding van handeling met haar vruchten; het is de natuur, die dit alles verricht. (p. 47, 48; h5: 14)

Deze impliciete vrijheid is ook aanwezig in de houding ten opzichte van de dood die de Gita leert. God Krishna zegt tot Arjuna (8:5)

En hij, die, wanneer hij van het lichaam scheidt, in de ure des doods zijn gedachten uitsluitend op Mij gevestigd houdt, gaat geheel in Mij op; daar is geen twijfel aan.

In zijn inleiding op de Penguin vertaling van de Bhagavad Gita, zegt Juan Mascaro het volgende over karma (of handeling) zoals daarin beschreven:

Al het leven is handeling, maar elke kleine eindige handeling moet opgeofferd worden aan het Oneindige, zoals inademing het ontvangen van de gift van het leven, en uitademen het opgeven in het oneindige Leven. Elk kleine werk in het leven, hoe nederig ook, kan een handeling van schepping worden en daardoor een middel tot verlossing, omdat in elke werkelijke creatie het eindige met het oneindige verzoend wordt, vandaar dat schepping zoveel vreugde geeft.

In dat licht is vrijheid niet zo heel belangrijk – maar plicht wel: Juiste handeling in de juiste liefdevolle verhouding tot het Goddelijke. Misschien zijn vrije wil en het gebrek daaraan wel net zo verbonden als inademing en uitademing: met de ene hand nemen we terwijl we met de andere hand aan het leven geven.

En misschien is deze vraag zo moeilijk dat alleen een poëtisch antwoord de paradox werkelijk vangen kan.

25 gedachten over “Karma in de Bhagavad Gita”

  1. Nog een laatste poging dan de vrije wil uit te leggen
    Wij zijn niet bewust, hebben geen bewustzijn (of binding) met de kosmische wetmatigheden. Uit dat onbewustzijn ontstaat de vrije wil, de dadendrang om ons leven zelf vorm te geven, de veiligheid te zoeken die we niet vanzelf voelen, vervreemd als we zijn van onze oorsprong.
    Daarmee groeit de mens `van de natuur af`, en groeit ook het denken om het leven te beheersen, en wordt de dadendrang steeds groter.
    De gevolgen van dat handelen overzien we niet, het proberen te beheersen van het leven leidt juist tot steeds nieuwe en grotere problemen. Daar zien wij nu het eindresultaat van.
    Mocht je per toeval wel een glimp van het echte bewustzijn opvangen, vervalt de wil. Dan zie je nl. dat alles wat de mens doet en totstandbrengt ingegeven is door dat onbewustzijn. Er is niets anders in ons mens-zijn!
    Vandaar zit Arjuna met dat dilemma. Hij kan wellicht niet meedoen, maar dan staat hij buiten het leven der mensen, dan gaat het gewoon door zonder hem. Hij is soldaat en mens zoals alle anderen.
    Hij kan het leven, de mens zoals hij is, niet veranderen, want hoe graag je het ook zou willen Katinka, er is geen goddelijk iets waar je heen kan ontsnappen.
    Er is alleen de ijskoude waarheid dat we zijn zoals we zijn: onbewust en volgegoten met sprookjes om ons wat hoop en soelaas te bieden. Helaas heeft die notie van iets goddelijks nu zijn toppunt bereikt dat we zelf iets goddelijks zijn dat we zouden kunnen bereiken.
    Niets is minder waar. Je kunt alleen buigen in nederigheid dat je een mensje bent, een 6miljardste deel van de mensenplaag, een laatste loot van het aardse leven met een brain/defect.
    Wij zijn continu met elkaar bezig zijn omdat wij niets weten en toch stuk voor stuk vechten om te overleven. Ook en nu vooral ten opzichte van elkaar, individu tegen individu, uit elkaar gegroeid als we zijn door een eeuwenlange evolutie met allemaal verschillende geschiedenissen.
    Er is niets anders!

  2. Margje, zoals je weet ga ik een heel eind met je mee, zeker waar het het leven en gedrag van mensen in deze wereld betreft. Verder is jouw idee dat er niets anders is voor jou verdedigbaar. Alleen is het maar een idee. En het is goed doordrongen te zijn van de beperkingen t.a.v. het menselijk denken. Blijkbaar ben je er door jouw onderbewustzijn of ervaringen toe gebracht dit nu te geloven. Door hier een idee fix van te maken blokkeer je jezelf voor tal van mogelijkheden, die je zeker hebt, Margje. Dit is jammer voor jou! Dat meen ik echt. Voor anderen zal je vaak een roepende in de woestijn zijn, maar zij zullen daar niet om geven. Het is belangrijk altijd ruimte te laten voor andere ideeen, daarvoor open te staan. Daarom wilde ik ook met jou discussieren.
    Wat betreft dromen: ik heb ook heel wat dromen gehad en vaak wist ik ’s morgens ineens wat ik de avond tevoren niet wist. Maar op dromen kan je m.i. niet bouwen. Mijn dromen wezen niet op wat jij nu beweert, integendeel.

  3. Mieux vaut mourir incompris que passer sa vie à s’expliquer.

    Die Lucas. Bestaat god(delijkheid) ergens anders dan in de hoofden der mensen? `t is me een idee fixe, alleen omdat we veel te stom zijn om te snappen hoe het universum werkt en al helemaal om onszelf te doorzien.
    Het idee van wat god is niet voor niets in alle tijden gekoppeld aan waar de mens behoefte aan heeft, het stadium van zijn denken.

    Wat betreft die dromen, dat is een heel onderwerp dat je hier weer mooi in een simpele zin afdoet.
    Jij wil er iets aan hebben, iets op bouwen. Nee, dat zal niet lukken.
    Het enige wat je ooit kunt terugkrijgen in dit leven is wat je al hebt in al zijn perfectie maar het liefst ontvlucht of ergens anders plaatst: jezelf.
    Helaas zijn we allemaal nogal anders gebakken geraakt, en vinden we dat nog interessant ook hoewel dat er voor zorgt dat er bijna niet meer samen te leven valt en dat iedereen in zijn eigen hoekje zit.
    Niets zo schizofreen als de huidige mens.
    Ik doe het maar even met dit liedje:

  4. Ik mis in deze discussie de lessen die Krishna aan Arjuna gaf. De MANIER WAAROP er gestreden moet worden. Daar gaan alle hoofdstukken over. Als je vanuit dat perspectief leest, is het nodig je hele persoonlijkheid in dienst te stellen van de strijd zonder daar ook maar iets zelf aan te ontlenen. Iets wat je niet van de ene dag op de andere kunt.
    Dat is een diepgaand zelfonderzoek. Dan wordt er niet meer gevochten om zelf te overleven maar wordt het zelf in dienst gesteld van ….als een ‘werktuig’, zonder jezelf buiten de mensheid te plaatsen. Als Arjuna dat kan leren is hij vrij om te strijden en onafhankelijk van het resultaat.
    In alle dingen kunnen we strijden en tegelijkertijd ons nederig buigen door ons iedere keer weer af te vragen in hoeverre gaat het toch weer om mijzelf? Als je vrij van het zelf geworden bent kan er pas vrijheid zijn.
    De Gita geeft een schitterend pad tot zelfonderzoek aan de hand daarvan kunnen we pas echte strijders worden.

  5. Vind je dan niet Elly, dat het `vrij zijn van het zelf` in deze tijd een vlucht de andere kant op heeft genomen? Dat het ego juist steeds groter is geworden?
    De hele Oosterse wijsheid is in het westen afgekalfd tot iets om persoonlijk vrijer te worden, je persoonlijk beter te voelen.
    De oosterse goeroes verkopen de ideeen die ze uit hun rijke traditie hebben meegekregen nu massaal in het westen, het is haast een export-produkt, en goed voor de toeristenindustrie, in bv. India.
    Het heeft nu honderden, zo niet duizenden, vaak ook vrouwelijke, westerse`leraren`opgeleverd die de markt overspoelen met recepten voor een gelukkiger zelf.
    Het is tot in regionen van beleidsmakers doorgedrongen als zijnde iets wat de mens moet helpen in hoe de aarde en de mens moet worden bestierd, in die zin is een individueel IK of een collectief IK/de mens, hetzelfde.
    Het blijft alsof wij de baas zijn, de wil van de mens bepalend is. Het blijft het verhaal van de zgn. vrije wil.
    Voor zover ik kan overzien vindt men dat hier normaal, en vormt het daarom geen onderdeel van het zelfonderzoek daar het dan niet meer `gezien`wordt.

    1. Ik denk dat ‘vrij van het zelf’ als streven in onze tijd eerder belangrijker is dan vroeger, juist omdat we met zijn allen narcistischer zijn geworden en meer op onszelf gericht. Er is veel minder maatschappelijke druk tot aanpassing, tot onderwerping, tot nederigheid – dan vroeger.

      Dat autoriteiten minder worden gerespecteerd is onderdeel van dat patroon, lijkt mij.

  6. De een (Elly) benadert dit vanuit zichzelf, wat je als persoon kunt doen om ‘vrij te worden van het zelf’. De ander (Margje) wijst meteen weg van zichzelf naar wat anderen daarmee doen.

    Welke benadering lijkt nu het meest vruchtbaar? Het vooral naar anderen wijzend vingertje of de realisatie dat je zélf aan de slag zult moeten gaan om ‘vrij te worden van het zelf’?
    Natuurlijk wordt ‘wijsheid’ door velen ten bate van zichzelf gecorrumpeerd. Daarin verschilt ‘de spirituele industrie’ niet van de gewone maatschappij. Juist daarom is het zaak goed naar jezelf te kijken wat jij daar aan bijdraagt. Niet om te zien wat jij er aan hebt, maar om te zien wat jouw rol hierin is.

  7. Katinka, interessant om aanpassing, onderwerping, nederigheid als een gevolg van maatschappelijke druk te zien.
    Zou het ook een oergevoel kunnen zijn als gevolg van het weten dat de mens niet de baas is?
    Het feit dat autoriteiten minder gerespecteerd worden is lijkt mij een gevolg is van het feit dat ze de problemen van het volk niet meer oplossen, er steeds verder vanaf komen te staan.
    Dat is onderdeel van een cyclus zoals dat steeds gaat bij opkomst en ondergang van culturen. Vergeet niet dat nederland is heropgebouwd na de oorlog en dat de geschiedenis van samenwerken na een catastrofe tot waar we nu zijn dus nog niet zo oud is.

    Rita, ik probeer aan te geven dat onze samenleving gekenmerkt wordt door een “spiritualiteit” die IK-gericht is.

    Wat ik in ieder geval niet doe, is zeggen hoe je de problemen kunt oplossen of wat waardevol is om te doen. Er worden bakken met geld uitgegeven en verdiend rondom die vragen, het zijn leugens die gekocht of verkocht worden. Het is geen onschuldig tijdverdrijf als je dat mocht denken, maar het bepaalt deels hoe onze samenleving er nu uitziet.
    Ik ben alleen bezig met van grotere afstand te kijken zodat ik hopelijk meer kan zien hoe en waarom de dingen nu zijn zoals ze zijn.

    Wat houdt iedereen blind en doof voor het naderend einde? Het zal niet al te lang meer duren voor het geld niets meer waard is, het geldsysteem is nu totaal uitgeholt. De hele wereldeconomie is na de oorlog opgebouwd, alles is met een enorme versnelling gegaan.
    Om nog maar niet te spreken over de ontdekkingen in de wetenschap.
    Dat zal niet ergens heen leiden, maar is de apotheose van de geschiedenis van een naakte aap die ternauwernood kon overleven, tot hij uit-einde-lijk de wereld veroverde alles met zijn hersens her-ontdekte.

        1. Het is de kunst om precies de juiste afstand daarvoor te vinden. Als je te dichtbij zit wordt je zicht belemmert, dat klopt. Als je te ver weg bent verlies je echter ook het overzicht of bestaat je overzicht uit wel heel vage schimmen… dus zie je uiteindelijk ook niet veel..

  8. De wetten van vrijheid zijn inderdaad nauw verbonden met tijd en ruimte. De atheistische mensen doen alsof de mensen de enige weldenkende wezens zijn die op aarde leven en tegelijkertijd ontwaren ze wel een “groter patroon” in de hele evolutie. De religieuze mensen geloven eerder dat de mens niet de enige intelligente wezen op aarde is en dat de vrije wil van de mens ook afhangt van wezens als engelen, demonen, geesten, winti’ s, duivels, overleden zielen, elfen, aardgeesten en nog veel meer.
    Voor het aanmerken van de waarheid bestaat geen vaste wet. Niemand is ooit teruggekeerd uit de dood, ook Christus is nooit teruggekomen zoals hij toen was. Het enige wat er bestaat zijn vormen die veranderen. Je kan dan jezelf ertoe zetten om een bepaalde vorm te identificeren (bijvoorbeeld als Arjuna of Krishna, Jezus, Mohammed(God zij met hem) en dat God noemen, het vereren, er kracht aan ontlenen, je hele leven eraan ophangen, het verwaarlozen, er naar terugkeren, het omdopen, laten verwesteren, cultiveren, opeten en wat nog niet meer…..en al die dingen zijn ook de waarheid. Het gaat vele mensen erom niet te liegen, maar wat is dan de waarheid voor een leugenaar? Datgene wat bestaat bestaat, en als het niet meer bestaat dan kan je zeggen dat het bestond, en alles wat men ooit kan bedenken heeft ook ooit eens bestaan, of zal dat gaan doen.

  9. Tja Rafie, de godsdiensten komen ook van mensen, die dat hebben verbreidt.
    Ze vertellen wel over allerlei onzienlijks, maar met ons totaal vervreemd zijn van de natuur kun je ons ook alles wijsmaken. Dat is een beetje de kern van het probleem. Ieder ander dier heeft toch lak aan Het Woord? Voor ons is dat het houvast! Wie heeft het spreken uitgevonden? Zijn dat geen leuke vragen?

    Ik sprak met een collega-met-hoofddoekje over god en keek automatisch omhoog. Zij lag meteen al in een deuk om mijn lichaamstaal en zei: god is toch overal!
    Zo ook zijn de imams hiërarchisch volgens mij in de Islam niet hoger dan een ander, in tegenstelling tot onze priesters, die ook maar mannen zijn naar nu duidelijk blijkt.

    Rita moet mij niet meer, die schrijft nu al automatisch anti, hahaha zeg, ik zit niet in een hutje op de hei.
    Ik kan mij juist niet onttrekken aan wat mensen met elkaar doen.
    Maar in een wereld van iedereen zijn eigen waarheid (wat een oplossing om dat zo te stellen, zodat wij met elkaar om kunnen blijven gaan!), terwijl ik weet dat er maar één manier kan zijn waarop het echt in elkaar zit.

    De subjectieve tegenover de objectieve waarheid, om maar dure woorden te gebruiken. Ik ben tenslotte antropoloog en gepokt en gemazeld in “intersubjectiviteit”. In deze cultuur vind jij wat jij zegt “echt waar”, maar natuurlijk leun jij sterk op wat deze gemeenschap gaande houdt.
    “Van een afstand” betekent dan dat je geen vooronderstellingen heb, en ik kan je verzekeren dat het klopt wat je zegt, dat het uiterst vaag wordt waar iemand dan mee bezig is, als je niet bekend bent met de normen en waarden. Heb jij als jong(volwassene) niet je uitsterste best gedaan om te leren wat er van je werd verwacht?
    Het komt erop neer dat iedereen binnen de normen van zijn cultuur bezig is zichzelf zo waardevol mogelijk neer te zetten. Je kan het ook ego noemen.

    1. wat er van mij verwacht werd – daar voldeed ik over het algemeen (juist niet) aan. Jammer dan…

      Ik begrijp dat je “van een afstand” kunt bedoelen als “zo objectief mogelijk”. Maar een constante tirade tegen alles en iedereen, kan ik niet als objectief zien. Objectief ben je pas als je alles kunt accepteren zoals het is. Waarmee ik dús niet bedoel dat je het ook goedkeurt, maar objectief – dus alleen ‘wat er is’ zonder waardeoordeel daaraan te verbinden.

  10. OK dan Rita, nog een poging.
    Hoe minder je snapt van de wereld waar je in leeft, of hoe minder erin geinvesteerd is voor jezelf daar een plekje in te bemachtigen, hoe meer kans dat je helder ziet wat er zich afspeelt.
    Of in ieder geval hoe opener je staat voor ideeen buiten de bestaande denkramen.
    Wil je iets bereiken, meedoen, dan wordt er normaal toch aan alle kanten aan je getrokken om je aan te passen, de wereld zoals die is in stand te houden. Je wordt er, of je wil of niet, ten diepste mee besmet.
    Het is godsonmogelijk om zelf te doorgronden wat al die denkramen zijn, net zomin als je jezelf met de haren uit het moeras kan trekken.
    Of, zoals ik het een psycholoog heel mooi hoorde uitleggen, het is als zoeken naar een donker plekje met een zaklamp.

    Het denken is ervoor gemaakt met je overleven bezig te zijn, en dat is in de loop van je leven en in de loop van alle eeuwen voor je, waarin onze voorouders met hetzelfde bezig zijn geweest, gegroeid en gegroeid.
    Daarbij is steeds voortgeborduurd op wat daarvoor was… waarbij alles wat tot ellende en dood leidde als `slecht`is bestempeld en het andere `goed´, en het goede behouden moest worden.
    Ziekte en oorlog, als grootschaligste voorbeelden, wordt daarbij nu bestreden omdat wij dat wensen.
    Maar ziekte en oorlog zijn een correctie van de natuur op wat de mens voor elkaar bokst door alles uit evenwicht te brengen om te overleven.
    Een simpel voorbeeld wat betreft ziekte zijn natuurlijk de bacterièn die resistent worden van het gebruik van antibiotica, waarbij het de vraag is of de bacterien sterker worden, of dat het de mens is die steeds zwakker wordt.
    Een veel moeilijker voorbeeld wat betreft oorlog zijn de emoties die het gevolg zijn van allerlei bedachte oplossingen om het goed te krijgen, en die, om ze onder controle te houden, tot nog harder denken en nieuwe `oplossingen` aanzetten, en tot een verhitting leiden tot de boel barst.
    Dit is natuurlijk een heel groot onderwerp met heel veel kanten.

    Wij zijn zo doordrenkt van het luxe leven, zijn zo ver af komen te staan van de normale strijd om het bestaan, dat het nog moeilijk in te voelen is dat het om leven en dood gaat.
    We betalen voor onze luxe met een steeds grotere vervreemding, een groter en belangrijker wordend ik, nu zelfs zo dat wij in wezen iets hoogstaands goddelijks zouden zijn, wat echt een giller is gezien het feit dat de mens juist als enige daar niet ´bij´ kan.
    Het denken is uniek menselijk, in ieder geval in dat de verbinding met het weten verbroken is, en het denken dus de baas is geworden. Dat is de illusie waar we in leven, dat is hoe zich mettertijd een individuele ziel vormt die niets weet maar terugverlangt naar het goddelijke, en daarvoor eigenlijk de hele weg terug moet afleggen.

    Ik moet zeggen, gewend en verslaafd als ik ben aan denken en die continue drive en spanningen, komt god me als saai en kil voor, niets te beleven. Maar als tegenhanger in ons emotionele zijn is het harmonisch en vredig, en het snappen van dingen die je nooit gesnapt hebt schenkt ook vreugde.
    Zolang je dus mens blijft en niet een dooie verlichte wordt, is het nog wat. Anders is het inderdaad ´niets´. Geen droefheid en geen vreugde, geen angst en geen liefde, geen verlangen en geen vervulling, noem maar op… Er is daar in principe voor ons toch niets!
    De mensen die het meest geleden hebben zijn het meest in de hemel zijn als ze doodgaan, als ze het tegendeel van hun ellende ontmoeten, de vrede en het geen pijn hebben.

    Als jij me vertelt dat je niet kúnt weten hoe de werkelijkheid in elkaar zit, dan heb je gelijk in de zin dat wij van ons denken moeten leven en dat dat zeer beperkt is. Maar het betekent tevens, dat die onzienlijke werkelijkheid niet daarbuiten is, maar in jezelf, in je eigen hoofd, in je eigen opmaak die ervoor zorgt dat je je geen deel voelt van de energieèn die het leven maken. Je hangt aan de emoties en denkramen die ons leven kleuren.
    Zoals je wel weet, zijn er zat mensen en zeker kinderen, die die energieen wel (even) kunnen aanvoelen.
    Daar speelt leven en dood kwa gevoel geen rol, dat is ´objectief` en heeft een enorme afstand tot onze dagelijkse bezigheden.
    In volwassenen gaat het denken er dan weer mee vandoor alsof er iets `transcendents`bestaat wat liefdevol en harmonisch en te prefereren is, wat een ver-IKking is vanuit het eigen gevoel.
    Het zijn `objectieve`energieëen die voor het leven en het bewegen zorgen, en die ons gemaakt hebben tot wat we zijn: de lijdende mens die ervan vervreemdt is en daarom doet zoals hij doet, en niets meer.
    Prachtig in sprookjes, die de religies zijn, weergegeven, hoe dat in zijn werk is gegaan.

    Het lijkt me duidelijk dat wij nu in een samenleving leven die onze wens te overleven tot in het uiterste heeft uitgewerkt en daarvoor de rest van leven, ook de andere mensen, tot op het bot heeft uitgemergeld.
    Mag ik dan een tirade afsteken als je beweert dat het nóg beter met ons moet gaan en dat dat best kan? Dat je niet wil kijken hoe het zo gekomen is maar weer uitwegen zoekt, precies datgene wat ons tot hier heeft gebracht?
    Dat wij onze luxe hebben betaald met blindheid en doofheid voor de werkelijkheid zoals die is, zoals wij die gemaakt hebben, is volgens mij datgene wat weer ontrafelt moet worden.

  11. Dames, we dwalen weer een beetje af. Margje, het is niet jou taak ons te bekeren tot jou mening. Dat gaat je toch niet lukken.

    Kunnen jullie je proberen te beperken tot het onderwerp? Karma in dit geval? Als het moet sluit ik de discussie weer.

    1. Katinka, hoe zie jij karma ten opzichte van ‘willen voldoen aan wat er van je verwacht wordt’? Volgt het een uit het ander?

      1. Voor mij persoonlijk is voortdurend rekening willen houden met anderen een uiting van onzekerheid. Paradoxaal genoeg is het een van de redenen dat ik graag zelfstandig werk: dan hoef ik alleen met mezelf rekening te houden.

        Of dat ‘goed karma’ is, of juist ‘slecht karma’, kan me niet zoveel schelen. Het is gewoon een karaktereigenschap waar ik zo goed mogelijk mijn weg mee zoek.

        Over het geheel genomen zie ik karakter eigenschappen, zoals onzekerheid bijvoorbeeld, wel als een uiting van karma. Waar je vervolgens wel weer wat aan kunt doen natuurlijk: en daarmee schep je nieuw karma (nieuwe handelingen die weer nieuwe gevolgen hebben).

        Op mij zelf betrokken : onzekerheid + koppigheid => zelfstandig mijn eigen weg vinden => ??? we’ll see.

        1. ‘willen voldoen aan verwachtingen’, dat hoeft niet hetzelfde te zijn als ‘voortdurend rekening willen houden met anderen’. Maar je hebt gelijk dat het een uiting van onzekerheid is, en dat geldt voor beide.

          Karaktereigenschappen en karma, daar zit ongetwijfeld een verband tussen. Zo is de een geneigd passief naar het verleden te kijken om het huidig handelen te verdedigen of te verklaren, terwijl een ander kijkt naar wat ie ervan kan leren en dat vervolgens toe kan passen op de eigen situatie. Twee verschillende karakters die verschillende handelingen en dus verschillende gevolgen te zien zullen geven.

  12. Hi Margje, bedankt voor je reactie, ik kan me helemaal vinden in jouw wereldbeeld. Waar heb je je allemaal mee bezig gehouden als antropologe? Dat vak heb ik zelf ook altijd willen bestuderen maar helaas ben ik als jong volwassene zo ziek geworden dat dat daarna niet meer kon. Wat je zegt klopt echt allemaal, het is puur zoals je het zegt, zo ervaar ik het leven ook, maar hoe het ook is, je kan de wereld om je heen niet beschuldigen als ze je steeds te eten geven. De wereld van vandaag is een hele puzzel geworden die nooit af komt, ik begrijp ook niet waar de moderne mens naar op zoek is.
    Alleen ik weet wel dat er geen weg terug is, ageren mag mag je schiet er niks mee op, het wordt nooit meer zoals het was. De mens is idd wreed en geen God en denkt met een omweg God te kunnen zijn, alleen gaan we allemaal nog steeds op een gegeven moment dood, en wat dan?
    Dan sluiten we onze ogen nog een keer.
    Toen ik 18 was, zat ik wegens de voortdurend heersende hersenspoeling, volledig vervreemd van de wereld, in een isoleercel, ik had mn stempel gekregen, en daarna is mn leven pas begonnen.

  13. Margje, ik denk dat de mens God zelf heeft uitgevonden om iemand te hebben die boven hem staat, om een reden te hebben om te vertrouwen, daar heeft hij dan allerlei geschriften aan ontleend en die hebben zich gemystificeerd en uiteindelijk is de wereld van de religie geworden zoals die nu is, inclusief politiek en valsheid en slechtheid. Ik zie het eerder als een gegeven zonder er een waardeoordeel bij te hebben.

  14. Hoi Rafie, dankjewel voor je reactie! Ja, volgens mij klopt wat jij zegt.
    Ik had mijn bekomst hier en keek slechts na een tijdje nog even omdat … weet ik veel! Uit gewenning.
    Dus sorry dat ik wat laat reageer.

    Ik ben, dat heb ik eerder verteld, op de site van ene Siegfried Bok gestuit die die puzzel die nooit afkomt, wat elementaire gegevens betreft wel heeft afgepuzzeld, en ik was stomverbaasd en stomgelukkig eigenlijk, dat dat wel kon bestaan.
    Wat hij zei was voor mijn gevoel de dingen zoals ze waren. Hij zat in een positie om veel te zien en mee te maken ook, hij was… is eigenlijk nog… een arts.
    Als je het over puur heb, dan heb ik dat daar teruggevonden.
    Hij kon alleen rechtdoor gaan in de richting van het wél snappen heeft alles zo aan elkaar geknutseld dat het een veelomvattende theorie is geworden (ik was zó kwaad dat Katinka het een `mening` noemde), maar op de éen of ander manier kunnen maar weinigen lezen wat hij schrijft .

    Hier probeert hij in een filmpje aan iemand die hem bezoekt uit te leggen wat hij heeft gevonden, heel interessant maar wel breedsprakig en dus een aantal delen:
    www. 2012.jazeg.nl

    Hij is in staat om zijn hersens op een `hoger` niveau te gebruiken… zichzelf en alle anderen zien functioneren en daaruit proberen te herleiden hoe het zit.
    Hij kon dat ook niet echt zelf snappen, maar in dromen is het hem uitgelegd.
    Hier zou men dat Karma noemen, een of ander geheimzinnige reincarnatie `in hoger sferen`, maar het is gewoon de generaties voor je die in je zitten en die heel wat meer weten dan wij.
    Het gaat zo ver terug wat er in een mens zit, wat is overgeerfd! En daardoor ´in jezelf`zit.
    Sorry als ik een beetje zit te zeuren, maar ik was zo blij met je reactie als `normaal mens`.

    Natuurlijk heb ik ook geen waarde-oordeel en is dit alles een gegeven.
    Ik ben gewoon aan het werk, mensen uit hun conditioneringen schudden. Een beetje uit hun veilige denk/patroontje halen.
    Gratis en voor niets. Als ik er 500 euro voor zou vragen, zouden ze me wel serieus nemen.

    Ik laat het even hierbij want het is laat en heb niet meer de energie om persoonlijk te reageren, maar kijk even naar dat filmpje, ik weet niet hoe ik het moet zeggen zonder als een commercial of sekte/lid te klinken, maar het is echt anders dan anders.
    Welterusten,
    Marg

    1. Siegfried Bok is zeker niet de enige die de dingen heeft ‘afgepuzzeld’ en al helemaal niet de meest ‘betrouwbare’…

Reacties zijn gesloten.