Jon Kabat-Zinn – Gezond Leven met Mindfulness, handboek meditatief ontspannen

Zoals mijn MBSR (Mindfulness Based Stress Reduction) trainer tijdens de cursus al aangaf is Jon Kabat-Zinn niet de beste auteur ooit. Zijn boek heeft een onduidelijke structuur en gaat over alle denkbare onderwerpen die op welke manier dan ook met mindfulness te maken hebben.

Maar goed, de reden waarom dit boek me aangeraden was staat: dit is de Bijbel van de Mindfulness beweging. Ook de Bijbel lezen de meeste mensen niet van kaft tot kaft.

Ik vermoed dat de persoonlijke verhalen de reden zijn dat dit boek al zo lang zo populair is. Mensen met allerlei medische problemen hebben bij Jon Kabat-Zinn de MBSR cursus gevolgd en de veranderingen die ze daardoor in hun leven hebben kunnen maken zijn soms dramatisch. De lammen lopen niet, maar mensen leren wel met woede-problemen omgaan, worden mobieler, pijn wordt minder, stress wordt beheersbaar, hart problemen nemen af enzovoorts.

Sterker: dit is meer een medisch boek dan ik verwacht had. Jon Kabat-Zinn is, naast een meditatie beoefenaar, in de eerste plaats dokter medisch bioloog. Hij benoemt de psychologische effecten van mindfulness, maar dit boek gaat toch vooral over hoe het trainen van bewustzijn, je ook lichamelijk kan helpen, omdat de twee intiem verbonden zijn. Hij vat het onderzoek over de verschillende medische toepassingen van mindfulness goed samen, wat voor mij als toekomstig mindfulness trainer nuttig is.

Loslaten en mindfulness

Zo vanaf een afstandje bekeken gaat het in mindfulness vooral over loslaten. Daar maak ik me weleens een beetje zorgen over, want dat lijkt me niet de meest handige feedback voor mensen die moeilijkheden hebben. Dit punt was dan ook een van mijn aandachtspunten bij het lezen van dit boek.

Tot mijn voldoening is mijn conclusie dat ‘just let go’ nauwelijks een rol speelt in de mindfulness zoals Jon Kabat-Zinn die onderwijst. Zeker, loslaten wordt genoemd in het hoofdstuk over stress-reductie, maar dan gaat het vooral om het loslaten van de gehechtheid aan en aversie tegen stress en pijn. Het is dus niet de bedoeling om de negatieve dingen in het leven weg te duwen. Laten we welwezen: de meeste mensen doen dit uit zichzelf al, daar hebben ze geen boek of cursus voor nodig.

Het wondertje van mindfulness is nu juist dat het toelaten van de ervaring van pijn en stress met vriendelijke aandacht, vaak tot gevolg heeft dat het verzacht. Dit is geen makkelijk proces en Kabat-Zinn heeft het zelfs over de moed van acceptatie. Vereenvoudigd: het vechten tegen pijn maakt de pijn erger. Je hebt oefening en geduld (veel geduld) nodig om dat patroon te veranderen. De beloning is immens, maar niet dat stress nooit meer voor komt, maar dat je de uitdagingen van het leven beter aan kunt – meebewegend of beslissingen nemend.

Conclusie

Al met al is dit boek precies wat mensen mij al vertelden dat het was: heel nuttig voor mensen die al wat van mindfulness weten, het misschien beoefenen en meer van de achtergrond willen weten. Een vriendin van mij raakte nogal in de war toen ze het als introductie in mindfulness wilde gebruiken. Daar is het gewoon niet handig voor. Ik raad in plaats daarvan Mindfulness voor Dummies aan.