Detox ontgiften: over verslaving en bijgeloof

Een van mijn lezers vroeg:

Ik ben een freelance web developer, dat wil zeggen dat ik weinig slaap krijg en een stressvol leven heb.
Ik werk gemiddeld 14 uur per dag, drink heel veel koffie en rode wijn om niet gek te worden.
Ik heb net een project afgerond en dacht dat een week detox me weer op het goede pad zou kunnen brengen.
Wat denk je, zijn deze aan/uit detox cycli goed of slecht?

Ik antwoordde in de reacties dat ik niet denk dat on/off detox goed is, maar dat het wel goed is voor zijn lichaam om even van de alcohol af te zijn.

Niet veel mensen zijn zich bewust hoe drastisch de alcohol consumptie omhoog is gegaan de afgelopen eeuw. Het gaat om 200% of zo. Dit komt gedeeltelijk door onze toegenomen welvaart, natuurlijk. Wat je ook niet zou verwachten is dat de meeste alcohol gedronken wordt door hoog opgeleide mensen.

Mijn lezer past precies in het patroon: hoog opgeleid en met een stressvolle baan. Hij heeft het gevoel dat alcohol hem helpt mentaal en emotioneel overeind te blijven. Verslaafden rationaliseren hun verslaving altijd – ik weet niet of die lezer een alcoholist is (de definitie omvat de vraag of alcohol zijn leven verstoort) – maar ja, ik heb ook nooit de chocoholics anonymous opgezocht voor mijn chocolade verslaving. Zelfs als het technisch gesproken geen verslaving is, is het nog ongezond om elke dag alcohol te gebruiken om te ontspannen.

In dit geval is er nog een probleem met de rationalisatie: alcohol mag misschien helpen om te ontspannen, maar het heeft nog nooit iemand geholpen helderder te denken, en dat is wel nodig voor het werk van een web ontwikkelaar.

Het verhaal van deze lezer doet me denken aan mijn vader, behalve dat die mijn moeder heeft om hem er aan te herinneren om op te houden met werken om een uur of 9. En dat doet hij dan ook, want hij weet dat hij de rust nodig heeft om goed te functioneren. Als specialist in computer programma’s lost hij wiskundige problemen op  – zijn creatieve oplossingen maken zijn wetenschappelijke artikelen publicabel. Het is in de tijd die hij neemt om te ontspannen dat de oplossingen boven komen drijven. Als het bewuste denken rust heeft, kan het onbewuste laten horen wat het bij elkaar heeft gebracht.

Terug naar verslaving. Ik begon met chocolade te eten als oplossing voor mijn problemen in mijn late pubertijd. Ik had het gevoel dat ik de chocolade verdiende. En, als tiener, dacht ik dat wat mijn lichaam ook maar riep, dat moest gebeuren. Dit pad leidde naar verslaving: tot ik elke dag een chocoladereep at.

Ik leerde dat het lichaam kan leren de verkeerde dingen te willen.

Wat heeft dit van doen met bijgeloof? Nu, onderzoek toont aan dat bijgeloof werkt.

Met andere woorden, de talismannen gaven mensen het zelfvertrouwen om te blijven proberen en hogere ambities te hebben. Het geloof, hoe licht ook, dat er iets zit in een bepaald bijgeloof zou spanning doen wegvloeien.

Het kan zijn dat dit komt doordat bijgeloof ons de illusie van controle geeft in een angstwekkende, willekeurige wereld. Dat is ook waarschijnlijk waarom bijgeloof dat geluk zou brengen zo wijd verspreid is: soms werkt het.

Ik ben bang dat dit mechanisme soms combineert met verslaving: als alcohol in het verleden gewerkt heeft als talisman voor succes, is het moeilijker om er mee op te houden als het verstorend gaat werken. Ik kan me inleven in de stress van een freelancer, omdat ik er ook een ben. Je weet nooit wanneer de volgende klus komt, waar vandaan of zelfs of er wel een volgende klus in de pijplijn zit.

Deze stress maakt het vasthouden aan bijgeloof om overeind te blijven logischer, zelfs noodzakelijker. Toch zijn er vormen van bijgeloof die minder schadelijk zijn dan alcohol om de prestaties vooruit te helpen. Talismannen bijvoorbeeld.

14 gedachten aan “Detox ontgiften: over verslaving en bijgeloof”

  1. Een verslaving ontstaat veelal uit (aangeleerde)conditioneringen. Maar het is tevens het gevolg van de wijze hoe ons fysiologische brein als gevolg van die verslaving werkt. Zo werkt het brein van een cocaïne verslaafde anders dan van iemand die nog nooit cocaïne heeft gebruikt. De wijze waarop ons fysiologisch brein zijn ‘eigen’ neurologisch netwerk bedient, is mede bepalend voor de wijze hoe we ons voelen en denken, dús bepalend voor het eigen gedrag. Bij drugs kan dit een drang geven om te moeten scoren, bij alcohol het verdiende wijntje na het werk, bij eten om je te ontspannen voor de televisie, etc.

    Voor velen klinkt dit bekend in de oren. Tel hierbij het gros aan gezondheidsgoeroe’s op, die ons dagelijks vertellen hoe ongezond we wel niet leven om vervolgens grof geld verdienen aan het verkopen van producten die het zelfbeeld van al die stakkers nog verder onderuit haalt.

    De tijd die Blavatsky voorspelde als het toenemende psychisme, is de tijd waarin we ons nu bevinden. Ieder van ons volgt daarin zijn/haar eigen pad. Verslaving is een ziekte te noemen, die karmisch dient te worden uitgewerkt. De aanleg voor een verslaving ligt al vast in onze genen. Daarom ben ik tegen een veroordeling van mensen die verslaafd zijn, aan wat voor middel dan ook. Dat betekent natuurlijk niet dat een verslaving een vrijbrief of keuze moet zijn. (wat een echte verslaving nooit is) Het betekent dat we gelijkmoedig inzicht en wijsheid kunnen verschaffen aan onze broeders en zusters die momenteel dit moeilijke pad volgen en ondergaan en hier voor openstaan. Oordeel niet wanneer iemand faalt, want ik ben er van overtuigt dat het overwinnen van een verslaving uiteindelijk die loutering en zuivering biedt voor de ziel. Al zijn het maar kleine stapjes, ze zullen uiteindelijk leiden tot die desbetreffende zelfbevrijding.

    Verslaving komt ook bij hoogopgeleiden veelvuldig voor. Betekent dit automatisch dat het de creativiteit in de weg moet staan? Dat hoeft mijnsinziens niet, dus daarin verschillen we van mening. Ik heb mensen ontmoet met een ongelooflijke creativiteit en spiriueel inzicht, maar toch verslaafd waren. Dit zijn veelal mensen die hun verslaving niet wegrationaliseren, maar dit geïntegreerd hebben binnen hun bestaan. Ze proberen ondanks het zware juk van hun meegeslepen verslaving, toch hun eigen betekenis binnen dit bestaan vorm te geven.

    Katinka, ik vond het een interessant en gewaagd onderwerp. Vandaar een meer uitgebreide reactie van mijn kant. Beroepsmatig als persoonlijk ben ik veel met dit onderwerp in aanraking gekomen en ook op de dag van vandaag kom ik alcohol-abuse bij mijn doelgroep (revalidanten) steeds vaker tegen. Er bestaat weinig kennis tussen spirituele leringen en het item verslaving, mede omdat we eigenlijk nog heel weinig afweten van het mechanisme achter een verslaving. Het is wel een heel eigentijds onderwerp geworden, waar mijnsinziens veel veelvuldiger zou moeten worden omgesprongen. (buiten die altijd negatieve opgedrukte stempel)

  2. Men zou datgene waaraan men verslaafd is helemaal niet op moeten merken, pas dan kan men zich ervan onthechten. Verreweg de meest voorkomende verslavingen op aarde zijn die aan water en aan suiker, maar zeg nu zelf, wat is er zo schadelijk aan die dingen? Als je met een verslaving aan water 80 of 90 jaar oud kan worden, dan vind ik niet dat je het slecht gedaan heb op deze planeet. Het komt veel vaker voor dat we de dingen die we tot ons nemen onderwaarderen en daarin ligt het feit dat we er steeds meer van willen.

    1. Onthechten van iets dat je niet opmerkt? Het lijkt mij juist dat je je bewust moet worden van het feit dat je verslaafd bent, accepteren dat dat zo is, voordat je er mee aan de slag kunt.

      En water en suiker, het maakt niet uit waar je verslaving uit bestaat, maar ook door verslaving aan water en suiker zijn er doden gevallen.

      Je hebt gelijk dat we ‘de dingen’ over het algemeen onderwaarderen en daardoor vaak onverzadigbaar zijn.

  3. Rita, wat ik bedoel met “niet opmerken” is niet zozeer iets opmerken met je waarneming maar iets in aanmerking laten komen als object waar men “vurig naar begeert”, ik ben zelf in mijn leven aan echt bijna van alles verslaafd geweest (behalve heroine en smack) en het heeft me uiteindelijk geen windeieren gelegd wat betreft mijn inzicht in het functioneren van mijn geest en gezondheid. Nog steeds eet ik regelmatig marihuana en ook ben ik verslaafd aan water, groente en koffie, maar dit alles zonder waar dan ook last van te hebben, het belemmert me in geen enkel opzicht in het normaal functioneren in mijn leven en ook ben ik er een heel en gelukkig mens onder. Ik ben marihuana in de loop van de tijd dan ook als gezonde voeding (kruiden) gaan zien en ik kan er makkelijk weken buiten en het dan weer enige tijd eten en er van genieten. Ook is het zo in mijn fysieke systeem ingebed dat ik nooit last heb van hallicunaties of vreemde gewaarwordingen. Ik ben dan ook van mening dat de reden van alles wat een mens niet tot zich neemt angst is. In onze huidige wereld is het meeste vergif wat men tot zich neemt afkomstig van de apotheek, en dit dient dan om ons gezond te houden, dit is ook iets wat niemand “opmerkt”, vandaar dat mijn mening is dat als je iets tot je neemt en het effect van dat middel is niet boven gemiddeld slecht, dan is het voor je geest en spijsvertering te “verteren” en kan je ervan uit gaan dat dat product een bepaalde functie heeft voor het voortbestaan van je lichaam. Ik denk dat deze mening die ik heb over verslaving steeds meer terrein wint onder mijn generatie, en dat men er veel baat bij heeft om de samenleving goed te laten functioneren en om de mens in het algemeen een genietbaar leven te bezorgen. De verantwoordelijkheid van wat iemand tot zich neemt moet altijd bij het individu liggen, zelfs al zou iemand eraan dood willen gaan, dan is dat ten diepste zijn of haar keuze. Jongeren zullen alles moeten leren, ook dit aspect van het leven over verslaving, dat wat iemand kan benauwen ofwel een vreugdevolle tijd kan bezorgen. De beste manier daarvoor is ondervinding. Dat is mijn mening over deze dingen. groetjes van rafie

  4. Er is een dun lijntje tussen gebruik en misbruik…

    Ik ben verslaafd aan het leven, denk ik.. daarbij tracht ik zoveel mogelijk los te staan van allerlei . Is dat angst? Misschien, misschien ook niet. Ik heb geen zin mijn lichaam nodeloos overal aan bloot te stellen. En nee, ik gebruik óók geen medicijnen.

    Wat mijn lichaam vandaag lijkt te verteren, kan me over tien jaar voor heel vervelende gevolgen plaatsen. Dat wil ik als het even kan vermijden… Maar ja, een glaasje wijn zo nu en dan smaakt prima… Mijn geest heeft moeite met drooglegging..

    Ik weet niet of je, jong of oud, álles ‘aan den lijve’ moet ervaren. Ik hoef dat in ieder geval niet…

  5. Ik weet niet wat er in de DSM staat over verslavingen. Ongetwijfeld zal er (ook) aan mij wel een steekje los te vinden zijn, wanneer een psychiater zorgvuldig naar kijkt vanuit zijn vakgebied, maar dat is op zich geen reden om het leven niet te willen ervaren of om af te zien van beperkt gebruik van genotsmiddelen. Ook vanuit spiritueel opzicht, kan het op een uitgebalanceerde manier omgaan met verlangens, een weg naar de verlichting zijn. Ervaringen met het verleggen van grenzen zijn soms erg aansprekend, maar soms roepen ze ook angst op. Niet iedereen wil of kan overal van leren. Soms is alleen de wens latent aanwezig, meer niet. Bij sommige mensen komt het probleem van verslaving gewoon niet op hun weg, als dat zo is dan hoeven ze die les ook niet te leren.

  6. Als ik een aantal jaren geleden doorgegaan was met een bepaalde ‘sjamanenopleiding’ was ik verplicht geweest Ayahuasca te nemen. Ik heb er veel over gelezen, wat me soms nieuwsgierig ernaar maakte en soms blij dat het niet zo ver gekomen was. Hetzelfde heb ik met LSD.

    Uiteindelijk ben ik ervan overtuigd dat je al die ervaringen ook zonder externe middelen kúnt hebben. Maar dan vanuit jezelf, of juist door het loslaten van jezelf. Maar dat vraagt heel wat meer van jezelf dan het oproepen ervan via allerlei middelen.

  7. Ik denk inderdaad dat gebruik persé nodig hoeft te zijn. Zo heb ik vroeger idem geëxperimenteerd met tripmiddelen, maar dat bleek niets voor mij.

    Verslaving is een breed concept. We leven in een samenleving met overgewicht, waaronder ook veel kinderen. Veel volwassenen hebben een bodymass-index wat wijst op risicovol overgewicht. Toch blijkt het in de praktijk niet zo gemakkelijk te zijn hiervan te onthechten. Waarom is dat zo, blijft de interessante en eigentijdse vraag.

    Daarom deel ik inderdaad de mening dat we eerst inzicht moeten krijgen in het eigen biologische meachanisme, (in interactie met de psychologische kanten van onszelf) alvorens we daadwerkelijk kunnen onthechten. Want onthechten is iets anders dan het ontkennen of het ontlopen. Eerstgenoemde biedt een veranderende levensstijl en laatstgenoemde biedt slechts tijdelijke verlichting. In combinatie kunnen ze overigens prima samengaan.

    Zoals wij het voertuig zijn van ons hoger Zelf, zijn wij hetzelfde voor die desbetreffende voertuigen waarin wij onszelf uitdrukken. Het lichaam is onze tempel, onze psyche een instrument om het eigen denken mee te beteugelen. Omdat dit niet in evenwicht is onstaat als reactie hierop onevenwichtigheid. Het hoort bij het evolutionaire pad die deze mensheid doorloopt. Indien het lagere begeertelichaam in evenwicht komt met haar hogere voertuig, dan zal die beteugeling als normaal worden geacht.

  8. Om in Nederland een ascetisch leven te leiden moet je of, heel arm, een illegaal of assielzoeker zijn, anders is het niet mogelijk dat in Nederland vol te houden. Ook is het zo dat het goedkoopste eten, ook het ongezondste en het vetste eten is, het is dus niet eerlijk om mensen kwalijk te nemen misbruik te maken van hun “begeerte?”lichaam, veel mensen die zijn zo arm dat ze niet anders kunnen, in Nederland is het niet mogelijk te jagen of je eten uit de natuur te halen, je moet meedoen om nog enige hoop te hebben om letterlijk te overleven, en dan wordt je ook nog kwalijk genomen dat je te dik bent, ik vind dat helemaal niet eerlijk, ook niet van spirituele mensen. Het is gewoon zo dat veel mensen nooit opgevoed zijn met natuur, het leven van de stad is het enige wat ze kennen, voor hen de enige werkelijkheid die er is, het leven bestaat uit keuze maken, de stad is voor de meeste mensen de beste en enig mogelijke keuze, zo is dat gewoon, om te overleven is al moeilijk genoeg, en dan moet je ook nog eens een duur spiritueel leven lijden, dat gaat soms gewoon niet.

  9. Sorry Rafie, maar dit zijn allemaal vrij makkelijke smoesjes om de eigen verantwoordelijkheid voor het eigen leven te ontlopen. Ik zou het verslaving aan gevoelens van onmacht of slachtoffergedrag willen noemen.

    Alles wat je noemt is namelijk wel mogelijk mits… Als je bijvoorbeeld zoals jij noemt te arm bent om bepaald voedsel te kopen, zul je creatiever moeten zijn. Er valt wel degelijk veel vrij uit de natuur te halen (zelfs in de stad), als je maar weet wat je moet hebben. Dus zul je aan de slag moeten om die kennis te verkrijgen.

    Waarom zou een spiritueel leven eigenlijk duur moeten zijn? Juist niet zou ik denken…

  10. Wat ik ermee bedoel is dat iemand voor 99% is wat zijn omgeving van hem maakt, je mag het van mij slachtoffergedrag noemen, maar het kon wel eens heel realistisch zijn, en met verdovende middelen als een middel om daaraan te ontsnappen. tis maar net hoe je tegen het leven aan kijkt…

  11. Tja – ascetisch kan op allerlei manieren. Ik ben ascetisch in de zin dat ik geen tv heb, geen vlees eet, geen alcohol drink en geen auto heb. Naar internationale maatstaven is dat inderdaad niet ascetisch. Ik heb tenslotte een dak boven mijn hoofd, een verwarming, een laptop, mobiele en gewone telefoon, ijskast, magnetron etc.

    Wat mij betreft gaat spiritualiteit niet over verwijten naar andere mensen toe. Het gaat niet over de vraag wat andere mensen aan hun leven kunnen veranderen, of niet. Het gaat over mijn leven.

    Toch geloof ik niet dat mensen 99% omgeving zijn. Iedereen heeft de keus hoe ze omgaan met wat hen in het leven gegeven is.

  12. ooit was ik erg verslaaft aan drank maar ben nu al zes jaar drankvrij, en zins dien besef ik zoveel beter dat ik leef. ik leef bewuster nu, met een veel beter inzichtvermogen. vandaag de dag heb ik eigenlijk nog maar een verslaving en dat is schrijven. ik schrijf erg veel gedichten en gedachten neer je kunt mij dan ook terug vinden op verschillende plaatsen op het net. maar wat ik eigenlijk zeggen wou is dat ik nu meer dan ooit mens ben met waarde.

  13. “in tijd en afstand” is een mooi gedicht van jou.

    In iedereen schuilt een universele dimensie, het komt er inderdaad op aan het hart te openen…

    we zijn allemaal verbonden met elkaar,
    namasté

Reacties zijn gesloten.