Hoe moeilijk is het om vrije wil te bespreken?

Ik heb een heleboel aantekeningen over de vrije wil, vandaar deze serie. Maar eerst even een observatie over de reacties op mijn eerste stukje over dit onderwerp.

Mijn eerste indruk was, en ik weet niet of het terecht is, dat de reacties op dit onderwerp vaak minder over mijn verhaal gingen, dan over ‘de vrije wil’ in het algemeen. Ik bedoel dit niet als klacht, maar als observatie. Bij mezelf merk ik dat ik het heel moeilijk vind om op de reacties te reageren. Waarom is dat? Waarom is het zo moeilijk om te bespreken hoe vrij we zijn (of niet zijn)?

Ik denk dat het zo moeilijk is, en misschien ook waarom het Nederlandse gesprek soms een beetje uit de hand loopt, omdat de onderliggende vraag is: hoe bewust zijn we eigenlijk? Een reactie verwees naar Gurdjieff die ons allemaal als onvrij zag. Freud was het met Gurdijeff eens overigens. Gurdijeff’s voornaamste doel was mensen vrij te MAKEN. Blijkbaar vond het het wel mogelijk, maar alleen voor hen die hun eigen gebrek aan vrije wil onder ogen zien. Maar is dat geen paradox?

Dus: hoe bewust zijn we nu eigenlijk? En wat is bewustzijn?

Bewustzijn is nog zo’n lastig onderwerp. Het definiëren van bewustzijn is moeilijk en de definitie vervolgens consequent gebruiken is nog moeilijker. Maar binnen het huidige gesprek lijkt het voornaamste punt te zijn: hoeveel controle heeft ons bewuste zelf (tegenover de onbewuste motiveringen en conditioneringen) nu eigenlijk? De psychologie heeft al een eeuw een duidelijk antwoord op die vraag: het onbewuste is veel sterker dan het bewuste door heeft.

Maar, en dit is recenter psychologisch onderzoek, we kunnen ons onbewuste wel beïnvloeden. Dat wil zeggen: ons bewustzijn integreren en zo misschien meer ‘controle’ over ons leven krijgen.

Terug bij mijn eerste vraag: misschien is het zo moeilijk om bewustzijn te bespreken omdat het gaat over een aspect van het leven waar onze zelfkennis bijna per definitie tekort schiet.

Vonden jullie het ook zo moeilijk om over dit onderwerp te schrijven?

29 gedachten aan “Hoe moeilijk is het om vrije wil te bespreken?”

  1. Het probleem met dit onderwerp is waarschijnlijk dat dit de basis is van alle andere onderwerpen. Je kunt alles hierop terugvoeren.

    Ik vermoed dat vrije wil een illusie is, maar binnen deze illusie zijn we wel verantwoordelijk voor wat we doen (vind ik). En bewustzijn is daar hét hulpmiddel voor.

    Voor bewustzijn heb je bewustwording nodig. Van nature heeft ons ‘bewuste zelf’ maar heel weinig (tot vrijwel geen) controle over wat we doen. Maar door daar mee bezig te zijn en open te kijken naar wát je doet en hóe je dat doet, kun je de ‘mate’ van bewustzijn wel beïnvloeden.

    Het rare, of wellicht paradoxale, is dat bewustwording je niet lukt via je denken. Dat moet je juist leren loslaten om ‘bewust’ te worden. Denken is altijd geconditioneerd en dus in feite onbewust. En bovendien is er ook altijd nog die onvermijdelijke zwarte vlek, die nooit zal verdwijnen maar waarvan de grootte m.i. wel beinvloedbaar is.

  2. De moeilijkheid van onze mate van vrijheid zit hem voor mij in de pijn van het accepteren van onze eigen verantwoordelijkheid. Hoe groter die mate van vrijheid, hoe groter die pijn. Kijk om je heen de wereld in vanuit de perceptie dat alles wat je ziet en ervaart je eigen keuze was/is. Auw, auw, auw.

  3. Hoe vrij was de keuze die tot een ervaring van auw leidde?

    Hoe vrij zijn onze keuzes en wat leveren ze ons op? We zijn in belangrijke mate gevormd door ons DNA, onze levensomstandigheden etc. en zo beginnen we ook onze keuzes te maken. Tot er iets gaat wringen, waardoor we vraagtekens gaan zetten bij onze keuzes. Veroordelen we dan keuzes die tot ‘auw’ hebben geleid of accepteren we dat we ze gemaakt hebben?

    Als we ze veroordelen komt er alleen maar meer ‘auw’. Als we ze accepteren, kunnen we er vervolgens aan werken in het vervolg ándere keuzes te maken. Dát is in feite de enige vrijheid die we hebben.

  4. Ik denk dat Peter bedoelt dat er nogal wat problemen zijn in de wereld. Armoede, ziekte, honger, crisis … Als je je daar verantwoordelijk voor voelt, doet het pijn.

  5. Die bedoeling was me wel duidelijk. Wat ik bedoel is : hoe kom je erbij om je voor de hele wereld verantwoordelijk te voelen? Hoe kom je tot die keuze?

  6. Filosofisch volgt verantwoordelijkheid uit vrijheid. Volledige vrijheid -> volledige verantwoordelijkheid. Dat is geen keuze, maar een ervaring van de werkelijkheid. Althans, zo begrijp ik Peter. Ik zie het als een gedachten experiment. Een uiting van betrokkenheid.

  7. Rita, hoe kom je erbij dat van nature ons bewuste zelf vrijwel geen controle heeft over wat we doen? ik ben het daar totaal niet mee eens, tenzij iemand zwaar psychotisch is heeft het bewustzijn van de meeste mensen heel veel controle over hen, let alleen maar al op hoe het kan dat al het verkeer rustig door elkaar heen rijdt zonder elkaar te raken, dat is op zich een wonder, want als er een iemand een foutje maakt dat vallen er gelijk dooien, dus relatief hebben veel mensen een enorme controle en weinig mensen een lage incaseringsgrens en al helemaal weinig mensen nagenoeg geen controle over hun bewustzijn. Wat wel triest is is als iemand in pallitatieve sedatie wordt gebracht vanwege onredelijk lijden en ik vraag me eigenlijk echt af wat het motief hiervoor is want een verminderd bewustzijn betekent niet automatisch een verminderd lijden. groetjes van rafie.

  8. hi Katinka, ik heb de geheime leer van blavatsky besteld bij bol.com, mijn tante had het boek vroeger in huis maar ik heb nooit echt de gelegenheid gehad het te bestuderen, hopelijk zal het mn kennis van de esotherie gaan verdiepen, je hoort nog van me, groetjes thom (rafie)

  9. Gek, ik had nooit die relatie gelegd tussen vrijheid en vrije wil. Vrijheid heb ik altijd als iets geestelijks opgevat, dus je kunt slaaf zijn en toch vrij.
    Als je zo geestelijk vrij bent dan heb je eigenlijk niets meer te doen, geen eigen reden tot handelen. Dan ben je alleen nog maar aan het `zien en verbazen`, en volgens mij dus alleen onderhevig aan de wil van anderen.

  10. Rafie: al die dingen die jij noemt worden in werkelijkheid door je onbewuste bestuurd. Sterker nog als je daar met je bewustzijn mee bezig zou zijn zou het bijvoorbeeld in het verkeer allemaal veel minder goed gaan, dán zouden er juist veel meer doden vallen. Je onbewuste is nou eenmaal vele malen sneller in zijn reacties dan je bewuste. En ook de ‘verwerkingscapaciteit’ van je onbewuste is vele malen groter: vergelijk het onbewuste met een grote server, dan is de capaciteit van het bewuste hooguit een simpele PC. Je kunt er natuurlijk voor kiezen dit niet te geloven, maar dit zijn dingen die proefondervindelijk door wetenschappers zijn vastgesteld. De controle die je aan mensen toedicht Rafie die bestaat niet, sorry.

    Zo is het ook bij het maken van keuzes. Het lijkt alsof je bewust een keuze maakt, maar je onbewuste heeft al heel wat werk verzet voordat jij je bewust wordt van het feit ‘keuze’.

    Wat je wel bewust kunt doen is je onbewuste voeden met allerlei kennis die het kan gebruiken om jouw leven zo efficient mogelijk te besturen. Maar het besturen zelf dát doet voor het overgrote deel (vrijwel geheel) je onbewuste.

    Toen ik in een Hospice werkte heb ik meegemaakt dat mensen palliatieve sedatie kregen voornamelijk op eigen verzoek omdat ze het lijden niet meer aankonden. Ik denk wel dat verminderd bewustzijn vaak ook verminderd lijden betekent, dat is zeer waarschijnlijk niet altijd zo, maar wel vaak. Dat zie je al heel simpel bij een kind als je nadat het gevallen is de aandacht afleid, dan is het lijden vaak al snel over.

    Katinka: Die zogenaamde volledige verantwoordelijkheid, dat is een ervaring, niet van de werkelijkheid maar van de zelfbedachte werkelijkheid. Het is inderdaad niet meer dan een gedachte-experiment. Het blijft een keuze om dat experiment te doen of niet te doen. Er zijn redenen voor waarom je meent je betrokken te moeten voelen, die je tot je keuze brengen. Om die redenen gaat het mij als je het over vrijheid wilt hebben.

  11. Rita, ik ben het totaal niet met je eens, je doet alsof als iemand ergens heengaat dat de keuze van het onderbewustzijn is, maar dat is onzin, als ik ergens heenga, dan doe ik dat met mn volle bewustzijn en niet omdat ik te zwak ben om een keuze te maken of omdat ik daar niet voor kies, want als ik niet kies, dan kies ik ervoor om niet te gaan zo simpel is dat. Ik ben geen slaaf van de werkelijkheid en ik neem mijn beslissingen zelf. Je mag het eigenwijs vinden, maar wat jij gooit op het idee van onderbewustzijn lijkt verdacht veel op het ontlopen van je verantwoordelijkheid, want op die manier heb je altijd een goed excuus om van je beslissingen af te zien. Als jouw onderwustzijn morgen beslist dat je naar je werk toe moet dan is dat misschien de eerste keer in je leven dat het niet meer hoeft.

  12. Het spijt me Rafie, maar wat je doet is inderdaad veel meer zaak van het onbewuste dan van het bewuste. Dat is zeker niet bedoeld als het ontlopen van verantwoordelijkheid. Je verantwoordelijkheid ligt er juist in om je bewust te worden van waarom je doet wat je doet op de manier waarop je dat doet. Als je daar steeds heel nauwkeurig naar kijkt, dan zul je erachter komen hoeveel je doet puur uit gewoonte bijvoorbeeld, of vanuit oude programmeringen of zonder dat je een idee hebt waarom.

    Je laatste zin begrijp ik trouwens niet (Als jouw onderwustzijn morgen beslist dat je naar je werk toe moet dan is dat misschien de eerste keer in je leven dat het niet meer hoeft.) Wat bedoel je hier te zeggen?

  13. ja kijk, je kan het leven beleven alsof het een droom is, maar zelfs in je dromen kan je de baas zijn over je lot….. het komt maar zelden voor dat mensen hun bestemming mislopen.

  14. het leven ís grotendeels een droom, de kunst is om wakker te worden… Dacht je werkelijk dat jij de baas was over jouw lot? In ieder geval niet zolang je nog in je droom leeft. Als je wel de baas was zou je hoogstwaarschijnlijk je bestemming willen mislopen…

  15. Sorry, ik val hier midden in een discussie, omdat ik op vakantie was, maar wil toch nog reageren, alhoewel ik nog niet alle reacties gelezen heb. Dat doe ik nog wel, om daar van te leren en om eventueel te reageren.

    Ik denk, dat we ons eigen lot uiteindelijk helemaal zélf bepalen. Dat kan over vele levens heen gaan (zie reïncarnatie / astrologie) maar ook in één leven. We hebben een individueel karma, maar ook als volk hebben we een karma, of als mensheid in totaliteit. We worden door het collectief beïnvloed maar beïnvloeden het collectief ook zelf. We zijn zélf het collectief. We zijn dus totaal verantwoordelijk als individu en als mens. Maar omdat het over vele levens heen gaat is dat niet altijd duidelijk voor ons. Dat bewustzijn hebben we niet meer.
    Dat we hiervan onbewust zijn hebben we ook aan onszelf te danken. Door onze val van uit het Goddelijke, uit de Eenheid in de afgescheidenheid hebben we ervoor gekozen een eigen weg te gaan in de eigengereidheid. We zijn tot en met geconditioneerd door gewoonten, over duizenden levens, zodat we zelfs ons denken niet meer in de hand kunnen houden (probeer maar eens een aantal minuten over 1 ding te denken). Het lijkt dan of we ons lot niet meer zelf kunnen bepalen. Het wordt voor ons mensen steeds moeilijker weer vrij te worden. En zoals Rita Bruce Lipton aanhaalt: “kan de waarnemende bewuste geest zich erin mengen, het gedrag stilzetten”: dat dit kán is óók karma bepaald. Dat kan niet iedereen in alle situaties. Want wat is “de waarnemende bewuste geest”?
    Dus van volledig verantwoordelijk hebben we ons slaaf gemaakt van ons eigen zijn, denken. We hebben onze vrijheid opgegeven om te leven als slaven. Het is een lange weg om de eigen vrije wil in het oorspronkelijke bewustzijn terug te krijgen.
    Dus, en dat vind ik ook weer terug in de reacties, de mate van onze vrijheid wordt bepaald door ons bewustzijn. In die zin zijn beide tegengestelde opinies over de vrije wil, zoals Katinka deze genoemd heeft juist.

    In verband met de tweede wereldoorlog etc.: de noties “goed” en “kwaad” zijn relatief. Ik ga ervan uit dat alles zijn zin heeft en dat al het goede van deze wereld het kwade in zich bergt, en al het kwade het goede. Je kan niet zeggen: “Dat is het meest zorgelijke van de Tweede Wereldoorlog: hoe makkelijk het zo fout kon gaan.” Dit zat er aan te komen, heeft zijn betekenis en zijn zin gehad in het geheel van de menselijke ontwikkeling. Dus” fout gaan” gaat het sowieso regelmatig. Gelukkig is dat zo, want daar leren we van.

    “Massamoord en genocide zijn kwaden die bevochten moeten worden.”: het is vechten tegen windmolens en strijd is nooit goed; deze geeft slechts aanleiding tot nieuwe strijd. We kunnen hier alleen iets tegen doen door onszelf te ontwikkelen en daardoor een positieve kracht te vormen in het collectief.

    De mens wil zich veilig voelen, wil continuïteit en wil heersen. Het streven naar deugdelijkheid is een normale reactie van de persoonlijkheid in zijn streven naar veiligheid. Daar is niets mis mee, maar het heeft geen “spirituele waarde”. Het werkt niet bevrijdend.
    Rita, wat bedoel je met het oceaan niveau en boven het oceaan-niveau? Zijn dat 2 verschillende niveaus? Verder: “Er zijn mensen die zich ‘verlicht’ noemen en ‘dus’ niet verantwoordelijk zijn (zeggen ze) voor wat de ‘persoon’ doet, want zij zijn níet die persoon.”: de persoon is dan “gestorven” en het lichaam is een instrument geworden, die de “verlichte” kan gebruiken in dienst van de evolutie van de mensheid. Een “verlichte”, die anders zegt is geen verlichte, maar leeft in de illusie verlicht te zijn of is een bedrieger. Sorry, dit is wat hard gezegd, te zwart / wit. Het is inderdaad zo, dat het lichaam niet smetteloos is. Er is een karakter, dat niet helemaal teniet gedaan kan worden, waar de “verlichte” mee moet leven. Maar hij blijft toch verantwoordelijk!

  16. Lucas: ‘boven het oceaan niveau’ is het uiteindelijke Al waar de oceaan, het Zelf, een onderdeel van is.
    Wat je zegt over de zelfverklaarde verlichte, daar ben ik het helemaal mee eens. Ieder die hier als mens leeft, heeft ook als mens zijn verantwoordelijkheid. Die mensen zijn dan ook in mijn ogen niet verlicht, maar hebben last van een groot spiritueel ego.

  17. Ik wil proberen te reageren op de bewering dat meer vrijheid meer verantwoordelijkheid betekent, en dan wel in spirituele zin.

    Vrij ben je pas echt als je al je conditioneringen kwijt bent, alle illusies doorgeprikt hebt, je angsten er niet meer zijn, etc. Maar dan ben je heel “ver” en dan is “de druppel weer teruggevloeid in de oceaan”. Wie is dan vrij? De persoonlijkheid? Ik denk, dat de persoonlijkheid er dan niet meer is. Dat het denken vervangen is door Wijsheid.

    Het betekent dat je alleen wil wat de Geest of God wil. Dat betekent dat je “niet handelt” in het handelen. De verantwoordelijkheid ligt dan bij het niet-ik, sommigen noemen dat ” het Zelf”, Tao, de ” Ik ben” . In “Licht op het Pad” staat: ” Zie uit naar de Strijder en laat hem in u vechten.” en ” Hij is uzelf, maar oneindig veel wijzer en sterker dan uzelf.” Kijk ook naar het verhaal van Arjuna en Shri Krishna. Wie heeft dan nog een grote verantwoordelijkheid? De vechter, of wat er van het denken overblijft, wil dan slechts een volmaakt instrument (zowel actief als passief) zijn ten dienste van het Hogere. Dan deel je in de verantwoordelijkheid van het Goddelijke om de evolutie van de mens in goede banen te leiden. Dan werk je mee met Hem, in dienst van hem, zoals Allcyone dat zo mooi uitdrukt in “Aan de voeten van de Meester”.

    Margje schrijft “Dan ben je alleen nog maar aan het `zien en verbazen`, en volgens mij dus alleen onderhevig aan de wil van anderen.” Zien en verbazen klopt, maar onderhevig zijn aan de wil van anderen is volgens mij niet zo, want dan doorzie je die anderen helemaal, dan heb je alleen medelijden met hen. Dan kan je alleen zeggen: vergeef het hun want ze weten niet wat ze doen.

    In het gewone leven is het zo, dat wie meer vrijheid heeft een grotere verantwoordelijkheid heeft, maar dat is helemaal niet spiritueel bedoeld. Je zou het ook kunnen omschrijven: de sterkste schouders moeten de zwaarste last dragen. Of is er wat anders bedoeld. Vrijheid betekent dan veel geld hebben, slimmer zijn, de baas zijn?

    Sorry bovenstaande was wel wat hoog gegrepen. Maar wij zijn ook maar arme schepsels, levend in de illusie van “leven”, terwijl we meer dood dan levend zijn, laat staan dat we een vrije wil hebben.

    Katinka, zit je op dergelijke reacties te wachten? Past dit in de filosofie van de site? Op deze site reageren mensen vanuit hun eigen visie en eigenlijk hebben zij ook gelijk.

    1. Hoi Lucas,

      Ik heb liever dat mensen vanuit hun eigen visie reageren, maar dat wil niet zeggen dat jou reactie niet past.

      Ik heb wel liever dat je reacties van het type ‘hier reageer ik nog wel een keer op’ achter wege laat. Daar hebben we niet zoveel aan.

      Verder is alles wat on topic is en niet persoonlijk wordt (ga vooral de mensen hier niet analyseren) welkom.

  18. daar zitten we dan, in ons huis als zelfgekozen isoleercel in ons vrije land met ons beeldscherm als ons raam tot de wereld 😉

  19. Hoi Lucas,

    Vind het mooi dat je er aan gaat staan, proberen te beschrijven wat een vrije geest zou zijn. Zelf denk ik dat mijn ideeën daarover komen van mijn christelijke opvoeding, van het verhaal van Jezus en al zijn verhalen.
    Ik hou er dus niet van, zoals jij doet, dat zo in pompeuze en geheiligde termen te beschrijven, dat maakt het alleen
    iets met een hoge status, een afgezant van een Hogere macht God, zoals de kerk dat ervan gemaakt heeft en die daar zijn status aan heeft ontleend.
    Vandaar dat ik ook vind dat in huidige spirituele kringen dat gewoon wordt voortgezet, en was God vroeger nog iets buiten je om je nederig bij te voelen, nu is iedereen op zoek naar die god in zichzelf, dus eigenlijk zelf god te worden.
    Dronken van de spiritus, en zoals dat bij dronken mensen gaat, zich niet bewust van de enorme uitvergroting van het ego. Needless to say dat al die goeroes van tegenwoordig daar ook hun status en inkomsten uit weten te halen.
    Jezus was toch gewoon de zoon van een timmerman, geboren in barre omstandigheden. In huidige termen was het een sterrekind, een egoloos kind.
    Dat dus niet voor zichzelf wil-kan vechten, maar daardoor wel onderhevig is aan alle egogevechten in deze wereld, de hele pijn en ellende, en daar vol induikt.
    Is dat niet de betekenis van ´hij neemt de zonden van de wereld op zich´.
    Zo´n sterrekind is razend slim omdat hij als het ware een lege denkcomputer heeft, daar waar het bij ons het vol zit met …nou, ga maar bij jezelf na. De strijd van alledag.
    En is daarom in staat veel meer info te verwerken van wat-ie allemaal ziet, en, heb ik weleens gehoord, eeuwen of millenia kan overzien, en van daaruit de mensheid begrijpen en zo een groots man worden voor anderen.
    Hitler was ook een sterrekind. In beide gevallen was de geboorte voorspeld door astrologen. Dat wil zeggen, weer, dat de oude wijsheid waaruit die astrologie ontstond een uitstekend zicht had op ons wel en wee door de eeuwen heen.

    Ik ben hier dan wel beschuldigd van materialistisch denken, maar ik zou willen dat het magische of het ego denken, weet ik veel, eens een beetje kon wijken voor onze echte harde werkelijkheid. God is een verzinsel in een mensenhoofd!
    Datgene wat wij onnoembaar noemen, wat de kerk tot iets heiligs heeft gemaakt zodat iedereen hen zou gehoorzamen, zit na 2000 jaar christendom natuurlijk diep in onze genen. Maar hoe beschrijf je iets als er nog geen wetenschap is? Is de bijbel niet een wetenschapsboek over de werking van het Universum als je weet hoe het te lezen?
    En natuurlijk is het Universum voor ons heilig aangezien we er niet bij kunnen, en aangezien we erdoor ontstaan zijn en ons leven aan te danken hebben, het appelleert ook zo sterk aan het gevoel.
    Maar iets te worden in die oneindigheid is slechts hoop, streven naar winst of wat dan ook, de waarheid ligt rauw op de maag, ons menselijk lot is dat we zijn zoals we zijn, hier en nu.
    Alleen begrijpen waarom het is zoals het is is de opdracht van de vrije geest.

    Ik lees eigenlijk niet zo veel, maar er staan me kreten bij, zoals dat het Arische ras superieur is in het Nazi denken. En dat Hitler is ingeleerd in de esoterie. Nou, als je om je heen kijkt, heb je dan het idee dat Hitler de oorlog heeft verloren? Gedraagt het Arische ras zich niet uiterst superieur en overtuigd van de superioriteit van zijn ideeën en knecht hij daarmee niet de rest van de wereld?
    Kloppen die esoterische geschriften, ontleend aan de voorspellingen van weleer, niet perfect?

    Sorry, er zit echt wel een dominee in mijn genen.

  20. We hebben allemaal onze achtergrond, opvoeding.
    Ik ben me er niet van bewust alles in pompeuze en geheiligde termen te beschrijven. Zo zie ik het en ik tracht door het aanhalen van boeken en gezegdes daaruit dit te onderstrepen, maar ik zal dat niet meer doen. Alles wat ik schrijf bevat mijn visie, maar ik begrijp en respecteer dat andere mensen een andere visie hebben. Mijn poging is niet anderen van mijn visie te overtuigen, maar te trachten andere mensen te helpen, in zoverre dat zou kunnen.

    Het feit, dat je God in jezelf probeert te zoeken, betekent niet dat je niet nederig kan zijn. De persoonlijkheid heeft helemaal geen deel aan het Goddelijke en vormt alleen een hinderpaal. Deze hinderpaal is zo stevig, dat je er bijna wanhopig door wordt. Met name het denken sleurt je steeds maar weer mee in een richting die je niet meer wil. Dan word je toch wel nederig?
    De persoonlijkheid levert het geen winst op, maar deze moet juist sterven.

    Maar van sommige dingen weet ik zeker dat het Waarheid is, maar dat kan ik alleen voor mezelf weten.

    God buiten jezelf zoeken is m.i. zoeken naar een macht buiten jezelf, waar je je aan zou moeten onderwerpen, een macht voor de persoonlijkheid, die dus niet veel “hoger” staat dan de persoonlijkheid. Daar doen de kerken lekker aan mee; zij eisen een deel van die macht voor zichzelf op. En zij zeggen altijd dat God buiten jezelf is, daar ergens heel hoog waar hij alles ziet, om de mensen er maar van te weerhouden God in zichzelf te zoeken. Dat is het grote verraad van de kerken.

    Je lijkt we hebt een beetje een visie te hebben zonder enige hoop. Of interpreteer ik dat verkeerd? Natuurlijk is de wereld een puinhoop, maar dat maken wij mensen ervan. En het wordt toegelaten om ervan te leren. Alleen willen de mensen niet meer leren en dat betekent een komend “einde” en een nieuw begin, misschien na eeuwen rust.
    Werk zolang het nog kan!

  21. Nee, dat interpreteer je niet verkeerd.
    We zijn mensen, en zien niet meer wat we doen.
    Dat zoveel mensen hier zeggen `zolang wij mensen zijn` o.i.d. klinkt mij hartverscheurend in de oren want we zijn mensen en niets anders. Het kenmerk van mensen is dat we in toenemende mate geen bewustzijn hebben van onze plek in het universum, en daarom zoeken we het.
    Nu het zo´n enorme chaos in de wereld en in onszelf is zoeken we het als nooit tevoren, maar in de illusie- natuurlijk! zo gaat het altijd- dat we voor onszelf iets beters zullen vinden.
    Omdat de persoonlijkheid nu zo vaak te zwak is geworden en mensen in crises terecht komen komen er ook steeds meer verhalen van dat `andere` bewustzijn…
    Ik heb dat ´andere bewustzijn´ ook meegemaakt! We zijn deel van het universum, maar een sterfelijk, menselijk deel en niets meer.

    Ook de grootste namen, de grootste heiligen, waren mensen en niets anders. Denk je dat zij hoop hadden? Wanneer is dat begonnen, dat gebrek aan respect voor onze sterfelijkheid? Die noodzaak om mensen via religies hoop te geven dat er meer was?
    Werd dat dringender naarmate het leven ellendiger en moeilijker te dragen werd?

    Mensen stammen in een lange lijn van elkaar af, en erven de overlevingsproblemen van de voorgaande generaties, en zo gaat dat door (wat is beschreven als in-carnatie en re-incarnatie), in de loop van de evolutie zijn we zo steeds verder gede-gen-ereerd…
    zoals alles in de natuur op den duur te zwak wordt om voort te bestaan en verdwijnt.
    Nu zijn we een mensenplaag zoals er ooit een dinosaurusplaag was.
    Im sorry Lucas. Gelukkig, hoop ik maar, zul je me niet geloven, haha.

  22. Ik begrijp uit jouw reactie dat er geen hoop is voor ons, dat, wat we ook doen, gedoemd zijn te verdwijnen in het ‘niets’?
    Ik ben het voor het grootste deel met je eens. Het vluchten in illusie is echter niet iets van de laatste tijd. Blavatsky (ik haal dit aan vanwege het tijdsaspect) had het er in de Stem van de stilte al over dat het denken de grote schepper is van illusie en dat deze schepper vernietigd moet worden. Ik heb in een helder moment even mogen aanschouwen hoe de mens in illusie leeft en ik kan alleen zeggen ‘wat ontzettend!”.
    Verder is het inderdaad zo, dat de ‘val’ van de mensheid nog steeds doorgaat. Maar waar ik het grondig niet met jou eens ben is het punt, dat er niets anders is. Ten eerste evolueert de mens over miljoenen jaren steeds verder en ten tweede is een kortere weg naar het Goddelijke mogelijk. En dat is door te sterven vóór het sterven (is maar één van de paden). Dit wordt door een aantal mensen geprobeerd, daar zijn verhalen over en daar zijn de esoterische groeperingen voor.
    Ik zou het jammer vinden voor jou dat je het na gevonden te hebben dat we leven in illusie, dat we steeds verder verzinken, dat je dan de moed zou opgeven en verder fatalistisch zou blijven. Hoe komt het dat je die hoop opgeeft? Je hebt het over vele religies (“opnieuw verbonden”) om vervolgens te zeggen dat het alles ijdele hoop is.
    Maar we wijken wel erg af van het onderwerp dat hier besproken wordt.

  23. Rita,
    Wat bedoel je met die blinde vlek i.v.m. het denken in jouw reactie hierboven?
    Is dat het subjectieve in tegenstelling tot het objectieve?

  24. Hoi Lucas,
    Wat ik bedoel is de blinde vlek die iedereen heeft naar zichzelf toe. Oftewel het onvermogen om zichzelf volledig objectief te zien. Je hebt bepaalde dingen gewoon niet door van jezelf, totdat een ander je erop wijst of erover valt…

    Mijn overtuiging is wel dat als je jezelf steeds beter leert kennen, die blinde vlek wel kleiner wordt. Maar helemaal oplossen zal die pas als je persoonlijkheid ook helemaal is opgelost.

  25. Helemaal mee eens.
    Ik wilde nog toevoegen in de reacties hier, dat men vaak begeren en voelen verwart met willen. De mens wordt gewild door begeerten, neigingen en bloedsdrang. Hij leeft vanuit zijn buikbewustzijn (karma, onderbewustzijn) zou je kunnen zeggen. In die zin is dat willen onvrij.
    De mens heeft echter een verantwoordelijkheid voor zijn eigen leven en voor het collectief. Zijn leven heeft een doel, tenminste daar ga ik van uit. Anders zou alles zinloos zijn. Het leven zorgt er voor, dat hij genoeg vrije wil heeft om deze verantwoordelijkheid te kunnen nemen, of een aanvang daarmee te maken, als hij dat begrijpt en wil. Het is te hopen dat men die openheid en die mogelijkheid nog heeft. Maar als men die nog heeft, dan moet men daar zeker gebruik van maken, dat is die verantwoordelijkheid. Dan moet men zoeken en doen, zijn pad gaan met volle overtuiging maar met een niets ontziende, steeds maar weer uitgevoerde zelfanalyse.

Reacties zijn gesloten.