Werk zoals zij werken die ambitieus zijn

Licht op het Pad & Door de Gouden Poort
Licht op het Pad
M. Collins

4. Werk zoals zij werken die eerzuchtig (ambitious) zijn.

Eerbiedig het leven zoals zij die ernaar verlangen. En wees gelukkig zoals zij die leven voor geluk.

Mabel Collins, Licht op het Pad, vers 4

Een raadselachtig citaat voor wie ambitie als spirituele deugd ziet. Licht op het Pad is een Theosofische Klassieker. Net als de Indiase religies oorspronkelijk, is de klassieke theosofie, in haar diepere lagen, niet zo heel geïnteresseerd in de wereld. Het zou aardig zijn om de wereld een betere plek te maken, en dat zou men ook moeten proberen, maar uiteindelijk gaat de wereld haar eigen gang. Hoewel ieder van ons zijn eigen plicht moet doen om de mensheid te behoeden voor erger kwaad dan we nu zien, heeft het geen zin gehecht te zijn aan de resultaten. Of in succes. Of zelfs in leven of geluk.

Dit citaat zegt dit alles met zo weinig woorden als mogelijk is: werk zoals zij werken die ambitieus zijn. Met andere woorden: doe wat je moet doen en doe het goed. Doe meer dan je plicht. Maar doe dat alles niet voor jezelf. Doe het niet voor roem of reputatie. Doe het niet om financiële zekerheid te krijgen of zelfs omdat je denkt de mensheid te helpen… Doe het omdat je je plicht ziet en weet dat jij degene bent die dit moet doen.

Ik heb hier zelfs de behoefte om de mensheid te helpen ‘ambitieus’ genoemd. Is het niet ambitieus om de mensheid te willen redden of armoede te willen uitroeien of wereldvrede te willen bewerkstelligen, of een einde aan kinderarbeid? Toch zeker ambitieuze doelen. Zou Mabel Collins echt zeggen dat hier iets mis mee is?

Het probleem met ambitie is dat het ons weg houdt van het hier en nu. ‘Awareness’  is IN op dit moment – en met reden. Onze cultuur is gericht op de toekomst. Een gedeelte van de problemen op de aandelenmarkten is dat zoveel mensen gehandeld hebben op basis van voorspellingen (weliswaar zat daar wiskunde onder, maar toch een soort profetie) dat de enige basis voor hun handelingen de verwachting van succes was. Wat ze deden werd niet getoetst aan de vraag of het wel juist was wat ze deden of de risico’s gedekt waren. En de vraag wat het effect voor de maatschappij zou zijn als het kasteel van speculatie in zou storten kwam niet op….

Ambitie haalt ons weg bij de simpele menselijke werkelijkheid. We negeren de dagelijkse kleine problemen op zoek naar iets groters. Dat werkt tot op zekere hoogte – het is nodig om vooruit te kijken om uit de problemen te komen bijvoorbeeld. Dit feit is de belangrijkste alledaagse waarheid in ‘The Secret’.

Drie wegen een pad
Drie wegen een pad
H.P. Blavatsky
& M. Collins,
J. Krishnamurti
Maar een theosofische leerling gaat niet voor het geld, of het succes, of het comfortabele huishouden. Althans, zo hoort het niet. Het ideaal in Licht op het Pad is Verlossing, Nirvana, Moksha, net als in Aan de Voeten van de Meester en De Stem van de Stilte. Dat wil zeggen: verlossing uit de cyclus van wedergeboorte. Een van de basisvoorwaarden voor die verlossing is de simpele afwezigheid van de wens om opnieuw te leven. Er moet geen enkel verlangen naar leven, naar liefde, naar wat dan ook over zijn. Niet dat je er daarmee bent – karma moet ook uitgewerkt worden. Maar wanneer het verlangen naar wedergeboorte weg is, wanneer het bewustzijn volledig gericht is op verlossing uit die cyclus en het zegenen van de mensheid zolang dat nog kan – dan zal juist handelen volgen, juiste gedachten zullen volgen en op een gegeven moment zal zelfs karma zelf geen obstakel meer zijn. Nu ja, zo wordt gezegd.Stem van de stilte
Stem van de stilte
H.P. Blavatsky

Maar ondertussen wordt ons gezegd: werk alsof we ambitieus zijn. Omdat het nog niet ons karma is om buiten de wereld te leven – en in de wereld levend moet onze plicht zo goed mogelijk gedaan worden.