De paradox van het geven

Ik ben al een tijdje de psychologische paradoxen aan het overdenken die met geven te maken hebben. Mensen die ecologisch verantwoord eten, geven doorgaans minder aan goede doelen.

Ik heb dit onderwerp tot nu toe vermeden omdat het zo makkelijk is om er een oordeel over te hebben: die mensen die denken dat ze zo goed zijn, zijn helemaal niet beter dan de rest van ons…

Maar het basale punt is wat anders: het lijkt er op dat we een geef-tax hebben: tot hier en niet verder. Sommige mensen geven meer, andere minder – maar een gewoonte veranderen heeft waarschijnlijk tot gevolg dat we op een andere manier MINDER geven.

Een van mijn vrienden leeft heel ecologisch verantwoord, ondanks dat hij een arme student is. Ik voelde me heel ongemakkelijk hem te vertellen dat ik een iPad gekocht had. Ik vond dat ik goede reden had om dat ding te kopen, maar dat deed niets af aan het feit dat het nog weer een elektrisch apparaat is dat zeldzame grondstoffen gebruikt.

Ik wil niet zeggen dat hij me niet had moeten veroordelen, of dat ik dat ding niet had moeten kopen. Het gaat over het proces van oordeel vormen zelf…

Oordelen en labelen verandert een eenvoudige aankoop in een ethisch dilemma, wat het natuurlijk ook is. Maar die zelfde oordelen beperken onze vrijgevigheid omdat we elders in ons leven al ‘goed’ gedaan hebben.

Hoe komen we uit die paradox?

Het antwoord zou kunnen zijn mediteren vanuit ‘loving kindness’ (liefdevolle vriendelijkheid). Dat zou het labeling proces kunnen stoppen: het veroordelen van onszelf en anderen. Als de labels er niet meer zijn, of minder sterk zijn, zijn we misschien in staat om ‘meer’ te geven, of – als dat niet lukt – te vermijden onszelf en anderen daarover op de kop te geven.

[Dit alles in reactie op ‘Beyond Happiness: The Zen Way to True Contentment’ een boek dat ik recent gerecenseerd heb. ]

18 gedachten aan “De paradox van het geven”

  1. Ze zeggen dat je door je “linkerhand” ontvangt en met je “rechterhand” geeft. Als je iets kleins ontvangt en er iets kleins voor teruggeeft dan is daar toch niets mis mee? Veel dingen die je ontvangt zijn tegenwoordig ook helemaal je verantwoordelijkheid niet, vaak is het alleen nog maar een verpakking zonder inhoud, maar als je voor jezelf iets koopt waar je echt blij mee bent dan hou je wel je ziel tevreden. Als je je nou voortdurend schuldig voelt over wat je koopt, dan geniet je er toch niet van? Wees blij!

  2. geeft een ecologische levenshouding iemand het recht om te oordelen over iemand’s wandel en handel? Ik zie de paradox niet…
    zoals je zegt stopt alleen ‘het leven vanuit de meditatie’ het oordelen over anderen en kunnen we dan iedere levensvorm aanvaarden en accepteren, vanuit ware liefde. Zelf al gaat de Aarde blijkbaar een moeilijke tijd tegemoet, ook dat gebeurt vanuit liefde, er bestaat trouwens niets anders…

  3. Ooit zullen de grondstoffen die onze digitale media mogelijk maken op zijn, want inderdaad zijn die grondstoffen (integenstelling tot bv. brandstoffen) veel schaarser, en de vraag hierna neemt wereldwijd juist een enorme vlucht. Dus er kan een tijdperk komen wanneer de mobiele telefonie, de I-pad of het internet voor het grote publiek ophoud te bestaan. Bij mijn weten bestaat er nog geen andere alternatieven, zoals we die wel bij de fossiele brandstoffen zien. Dat kan wereldwijd nog best weleens tot een globale ontwenning leiden!

  4. We zijn toch gewoon ook heel erg hebzuchtig? Of niet soms? Dat had je effe weggelaten, je koopt die I pad toch? Mensen denken altijd van zichzelf dat ze beter zijn. Moet je eens bij jezelf opletten hoe je jezelf witwast, dat is ongelooflijk.
    Waar een wereld voor mij openging, trouwens dat is nog steeds gaande en houdt volgens mij nooit op, is waar je niet meer in goed of fout denkt, en dat is in feite mediteren: Waar je fout denkt het in goed omdraaien, en andersom, steeds weer. vb. Fout om ecologisch te leven, goed om een i/pad te kopen. Daar zal je uit moeten komen wil je echt geen oordeel hebben.
    De clou hiervan is, dat een oordeel een emotie is, een emotie een spanning (door de goed/fout dichotomie). Deze goed/fout beleving heeft met ons ego, onze overleving te maken. (hoewel in onze luxe samenleving eigenlijk niets daarvan meer zo duidelijk te zien is, wat het ook bijna onmogelijk maakt om nog iets van de waarheid of de echte werkelijkheid te beleven).
    Maar goed, als je dat goed-fout steeds omwisselt, verliest de gedachte zijn spanning en kan je pas echt gaan zien in plaats van in je eigen emotioneel vastgeroeste hersentjes te zitten.

    En verder zal duizenden jaren ingeponste morele oordelen over hoe je moet zijn en doen niet zomaar verdwijnen, en het is de vraag of je dan ook niet het kind met het badwater zou weggooien. Want het moet toch die natuurlijke hebzucht een beetje indammen? (een voorbeeld van goed-fout omdraaien wat betreft oordelen!)
    Volgens mij is een idee als mediteren over loving kindness… slechts een ander soort vervolg op deze morele oordeel dwang die zo in ons geponst zit, en die ook leidt tot de zo toegenomen emotionele drang om in iets al-goeds te geloven.
    Het is een tijdgeest waar heel veel over te zeggen is, maar in ieder geval dat het de westerse rijke mens een gevoel van morele superioriteit geeft die identiek is aan zijn macht in de wereld, en totaal tegengesteld aan de werkelijke gedegenereerdheid van zijn bestaan.

    Zodat maar weer blijkt hoe perfect de natuur de boel in balans houdt en ervoor zorgt dat we zo lang mogelijk overleven.

    1. Echt iets voor jou om gelijk het ergste te denken. Maar goed, ik hap. De reden dat ik die iPad heb gekocht, is dat ik van vooraanstaande spirituele uitgevers digitale voorpublicaties krijg aangeboden – van interessante spirituele boeken.

      Die wil ik natuurlijk lezen. Interessant voor mij, en als ze goed zijn, voor mijn lezers. Maar op een computer scherm lezen is niets en uitprinten van een heel boek net zo min goed voor het milieu als zo’n iPad zelf.

      Dus ik had een e-reader nodig, en in mijn leven is het een beetje onzinnig om een e-reader te kopen waar je niet ook op kan typen. Vandaar de iPad. Een e-reader waar je ook aantekeningen op kunt maken. Verdomd handig ding, ik zal geen vergadering meer bijwonen ZONDER, want nu hoef ik de stukken niet meer op papier mee te nemen.

      Het hele punt van die meditatie is nu juist dat het op de emotie aansluit, de liefdevolle emotie in het hart. Dus juist niet denken, maar voelen.

  5. Margje, ik vind dat je wel een punt hebt met dat een emotie eigenlijk een oordeel is, idd draaien veel mensen goed en fout bewust om om hun gedrag te vergoeilijken, vooral de sterrenbeelden waterman, weegschaal en tweelingen (luchttekens) zijn hier voor zichzelf bijzonder goed in. Veel mensen denken een spiritueel hoogstaand leven te hebben maar zijn eigenlijk door hun ego aan het rad van karma gebonden. Het is in de huidige wereld echter (voor de persoonlijke mens) te moeilijk om je van alles terug te trekken, ik denk dat je zelfs in de tibettaanse kloosters de moderne media niet kan ontlopen en niet gevrijwaard blijft voor de valkuilen van rijkdom, we lopen met open ogen de hel in die ons gelukkig moet maken, en om anderen dan nog te trachten tegen te houden van hun illusie is echt onbegonnen werk. Het is gewoon zo dat onze dagelijkse werkelijkheid is veranderd, en onze spirituele werkelijkheid is daaraan onderhevig.

  6. Ach Katinka, leuk gehapt.
    Er is ook nog zoiets als een hebzuchtige geest. Wat je allemaal wel niet wil weten. Kennis is macht hè.
    Maar helaas zal ook een i-pad niet helpen om te kunnen weten wat er staat in plaats van wat je er zelf in leest.

    Rafie, je kunt er wel uit gegooid worden door de anderen, of er om andere redenen buiten staan, en dat is dan misschien de enige mogelijke weg om niet in de decors van onze maatschappij te geloven en er meer van te doorzien.
    De machtelozen weten meer.

    Sorry Katinka, wel of geen i-pad voor jou is niet in het minst interessant, hoe kun je nou denken dat dat iets uitmaakt en, op die manier, denken dat je op de één of andere manier controle heb over processen? Je ziet toch aan je eigen handelen al dat we volkomen gestuurd worden door … nou, noem maar op.

    Misschien kun jij me dan wel uitleggen wat die liefdevolle emotie is in het hart. Volgens mij heeft iedere emotie twee kanten, want als ik jouw liefdevolheid niet honoreer, dan krijg jij een hekel aan mij.
    Het zijn volgens mij behoeftes waar jij over spreekt, uit angst geboren, en met echt voelen heeft dat niets te maken.

  7. Tja, ik heb dat met veel aarzeling opgeschreven, mezelf ook afvragend wat dat dan was. Ik vermoed dat jij alleen zit te stoken, maar goed.
    Een poging: het dichtst nadert het voor mij: “je voelt het aan je water”. De bouwstenen van ons lichaam zijn dezelfde als de bouwstenen van de rest van de natuur, dus daar zit een “weten”, iets dat weet- voelt- of iets natuurlijk of tegen-natuurlijk is.

  8. Voelen is altijd echt, ook angst voelen is echt. Voelen is ook iets persoonlijks, dat is namelijk nou net datgene wat je niet voor een ander kunt doen.

    Dus als ik iets koop waarvan ik weet dat een ander dat niet kan waarderen, dan kan ik wel rekening houden met het gevoel van die ander – maar ik kan het voelen niet over- of wegnemen.

    Het kan dus jammer zijn dat een ander daar een ander gevoel bij heeft, maar uiteindelijk gaat het erom of ík het voor mijn eigen gevoel kan verantwoorden. Tenslotte heb ik uiteindelijk alleen de beschikking over mijn eigen voelen. Wat een ander daar van vindt, behoort bij die ander thuis.

    Als we het dan toch over ‘echt voelen’ moeten hebben, zou ik willen zeggen: dat is erkennen dat iets JOUW voelen is en het niet projecteren op iets of iemand anders.

  9. Verdorie, laat ik me nou verleiden om hier op door te gaan? Het is in ieder geval welzeker dat ik een zeur ben.
    Ik vind dit in ieder geval ook allemaal gezeur.

    Waar ik eigenlijk aan refereerde was het verschil tussen gevoel en emotie. Emotie is van het denken, een gevolg van wat we als goed dan wel fout ervaren, een spanning.
    Gevoel is van het lichaam en leidt zodoende ook niet tot oordeel maar registreert alleen.
    Pas als je over een gevoel gaat denken kom je dus weer in de emotiesfeer: dan gaat het ego er weer mee aan de haal, er iets mee willen.
    Het denken, en dat weet ik toevallig uit eigen ervaring, weet helemaal niets. Maar dan ook echt TOTAAL niets. Het heeft niets te maken met de werkelijke werkelijkheid.
    Dat maakt de mens tot het achterlijke nakomelingetje van de natuur.

    Je zou dan bv. levensenergie liefde kunnen noemen, maar deze energie heeft erg weinig te maken met wat doorgaans liefde genoemd wordt, dat alles met sentiment en eigen behoeftebevrediging te maken heeft.

    Daarom kan ik het weer eens niet met je eens zijn Katinka, met je liefdevolle meditatie schep je de verwarring waar new age mee bezig is, de illusie dat het goed is die je bent, terwijl je van nature het tegendeel bent.

    Tja Katinka, ik zou dus maar niet over liefde gaan leuteren als je het pikzwarte in je hart nog niet heb gezien haha. Daarna zul je het nl. wel laten.

    mijn liefste groetjes
    Margje

  10. Wat gezeur is, is dat de mens van nature slecht is.

    De mens is van nature alleen liefde (ja die liefde), alleen hebben we het contact met wat we van nature zijn zodanig verloren dat we dat vaak niet eens meer weten.

    Is dat pikzwarte er dan niet? Niet noodzakelijk, maar je moet er wel naar kijken…

  11. Tja, ik bepaal uiteraard zelf waar ik over ‘leuter’. En wat ik wel of niet laat is ook mijn zaak.

    Het is heel eenvoudig: of die liefde die ik voel bij die meditatie onstaat DOORDAT ik de negatieve aspecten van mijn leven en mijzelf onder ogen zie, of doordat ik er iets moois overheen schilder – kun jij niet weten.

    Die liefdevolle hart meditatie werkt alleen als je door je innerlijke verdriet heen werkt. Je eigen emotionele blokkades e.d. Daar zit ook je eigen egoisme e.d. bij, maar dat is niet het voornaamste dat ik tegen kom als ik die meditatie doe.

    De risico’s die je aan geeft zijn terechte issues, maar beoordelen waar ik op dit pad zit, kun je niet.

  12. Katinka, is wat jij doet door middel van meditatie het zgn “pad van yoga” volgen? Ik begrijp wel dat je vindt dat die hart meditatie nuttig is, als zoiets niet nuttig zou zijn, dan kan je je afvragen wat dan wel nuttig is? Want de enige manier om positief te blijven is om je beste beentje voor te zetten. Vroeger mediteerde ik vaker, ik was vroeger (ca 15 jaar geleden) met betere intenties bezig met meditatie dan tegenwoordig. ik wil wel mediteren, maar op de een of andere manier ben ik het gevoel om te mediteren kwijt geraakt, ik leef ivm mijn gezondheid tegenwoordig wel zuiverder, maar mn spirituele idealen zijn toch wel wat achteruit gegaan, ik besteed tegenwoordig minder aandacht aan de details van spiritualiteit dan vroeger, dat vind ik eigenlijk wel jammer. Ik moet de laatste jaren gewoon toegeven dat mijn geest in een slechte staat verkeerd, en anders gaat het niet. Terwijl ik daarmee bezig ben zie ik telkens dat er geen hoop voor mij is en dat heeft tot gevolg dat het een eindeloos gevecht met het leven wordt.
    En het is ook zo dat wat er de laatste weken in het nieuws is mij een erg onbehaaglijk en onrein gevoel geeft, het volgen van het nieuws en het voetbal is blijkbaar toch wel slecht voor je spiritualiteit. Ik zou graag jullie mening daarover horen.
    Margje, ik vind jou helemaal niet zeuren, ik vind het altijd wel grappig om jou een beetje te-“over”-realistische commentaren te lezen. Als je zo’n levensvisie hebt die dingen duidelijk doorziet dan vinden mensen je al snel hypocriet maar daar moet je maling aan hebben, het is duidelijk dat je erover na hebt gedacht, dus dan is dat zo.
    En het is ook zo dat “het schrijven over….” de enige oorzaak is van de verwarring, als we allemaal onze mond dicht hielden dan waren er ook geen verschillen en nuances, dat geeft alleen maar aan dat het reageren op dit fora een creatieve manier van uiten is.

    1. Hoi Rafie,

      Tja – het label doet er niet zoveel toe, maar goed die hart meditatie (eenvoudig in en uit ademen door je hart chakra), heb ik uit een Zen boek. 10 ademhalingen per keer helpt al.

      Het woord ‘nut’ is wat lastig in deze, maar ik kan je wel vertellen dat ik me vrediger, liefdevoller voel na afloop.

      Wat jou pad betreft: als iets niet goed meer voelt (zoals voetbal kijken), waarom zou je er dan mee door gaan?

  13. graag wil ik mededelen dat ik jullie website niet meer kon verlaten en de site daarvoor kwijt was. Erg vervelend. Misschien een bug of een loep? Lastig voor de bezoeker!

    groet
    Marsja

Reacties zijn gesloten.