Vrijheid – spirituele deugd / waarde no.1

In mijn serie over spirituele waarden wil ik beginnen met de deugd die misschien als ideaal de sterkste is van de serie.

Is vrijheid een deugd? Voor traditionele religie is denk ik eerder verantwoordelijkheid nemen een deugd. Vrijheid en verantwoordelijkheid zijn een niet te scheiden paar. Wie heel vrij is, heeft veel verantwoordelijkheid. Met verantwoordelijkheid komt de vrijheid om dingen fout te doen.

Wij moderne mensen EISEN vrijheid. We eisen de vrijheid te zondigen, de vrijheid te scheiden, de vrijheid van baan te veranderen en zo voorts. Vrijheid is een aspect van moderniteit. Nog nooit waren mensen zo vrij om hun leven naar eigen inzicht in te vullen. Nog nooit was er zo weinig sociale druk. En toch voelen we ons niet vrij.

De deugd die hierbij hoort is tolerantie of acceptatie van anderen. Tolerantie heeft iets van ‘het is niet mooi, maar we tolereren het maar’ – accepteren is een positiever woord. Centraal in de nieuwe spiritualiteit is de acceptatie dat iedereen vrij is zijn eigen pad te kiezen: daarbij hoort de acceptatie dat een ander niet automatisch kiest zoals ik. In de praktijk moeilijk toe te passen, maar dat heb je zo met idealen. Zo blijft er wat te leren.

In de Hindoe traditie van de yoga staat vrijheid centraal. Moksha betekent letterlijk bevrijding. Het gaat daarbij niet om de vrijheid van verantwoordelijkheid (hoewel het een voorwaarde op het pad is), maar om de vrijheid van de last van emotionele en mentale verwarring.

Ik zette het kalm tussen haakjes, maar wil het toch even uitlichten: Vrijheid van verantwoordelijkheid was in het oude India een voorwaarde voor het pad van yoga. Dat wil niet zeggen dat men verantwoordelijkheden in de wereld zo maar los kon laten. Precies het omgekeerde: pas wie niet meer de verantwoordelijkheid voor vrouw en kinderen had (omdat die kinderen uitgehuwlijkt waren) kon zich op het pad richten. De Brahmin was verplicht aan zijn stand om eerst een zoon te krijgen en zeker te weten dat die goed opgroeide.

Hoewel dit een erg seksistisch beeld geeft, valt er toch een les uit te leren: verantwoordelijkheid valt niet te negeren. Wie kinderen heeft, kan deze niet zomaar achterlaten, tenzij men in goed overleg kan zorgen dat anderen voor ze zorgen.

Vrijheid wordt bijna absoluut bij veel mensen die met spiritualiteit bezig zijn. Daarbij vergeet men nogal eens dat juist in het nemen van verantwoordelijkheid een les zit. Toewijding en betrokkenheid combineren niet goed met vrijheid. Wie jaren achtereen bij de zelfde spirituele organisatie werkt, leert meer van de mensen in die organisatie dan degeen die alleen langs komt als het ‘leuk’ is.

Kortom: ik ben deze serie begonnen met een deugd of ideaal dat ik zelf maar heel beperkt interessant vind. Hoewel mijn leven vol van vrijheden is (dat heb je zo als eigen baas), wordt het pas echt interessant als je verantwoordelijkheid neemt. Misschien is het gezegde ‘in de beperking toont zich de meester‘ wel van toepassing…

3 gedachten aan “Vrijheid – spirituele deugd / waarde no.1”

  1. Hoi,
    Mooi gezegd, en ook waar.
    Waar het in mijn beleving omgaat is een gevreesde onvrijheid die velen parten speelt. De echo van de ware natuur misvormd door de spiegel van menselijke vervreemding van dat wat is. Een door elkaar lopen van onbevredigde behoeften projecteren zielige taferelen in het gemoed; bewierookt door de fictieve persoon. “Als ik nu maar de vrijheid had om….” Er word niet gerealiseerd dat vrijheid niet bestaat en nooit heeft bestaan. De hang er naar is wel spiritueel te duiden( waar ze wel bestaat) en heeft daar haar oorsprong in de toestand van: keuze-loosheid van de non-dualiteit. Dit is wat Nirvana is; bevrijding van de keuze en dus verantwoordelijkheid. Niet mogelijk te concretiseren voor de egocentrische niet-spirituele mens.(vandaar het nimmer aflatende debat) Wanneer die vrijheid toch concreet moet worden, worden er keuzes gemaakt die een schijnoplossing geven en toch weer binden. Vrijheid is er direct, zonder aarzeling wanneer stilstaan genoeg is….
    Weinigen willen dat..

    Groeten jan

  2. Is de mens niet gewoonweg bang voor de vrijheid die hij/zij heeft? De vrijheid die in ieders hoofd zit maakt angstig en daarom beperken mensen zichzelf zo erg denk ik. Je hebt de mogelijkheid om iets van je leven te maken maar hoe dat weet lang niet iedereen. Het kijken naar anderen en het vergelijken met geeft een gevoel van falen of overwinnen en van daaruit ontstaan vooroordelen, beoordelingenen het dwars zitten van anderen zodat ook zij niet zien dat ook zij voor vrijheid in hun hoofd kunnen kiezen. We zijn namelijk niet allemaal gelijk maar wel gelijkwaardig. In plaats van te leven op een manier die mensen zich laten opdringen door de kerk, verenigingen en de maatschappij/media zouden mensen ook ervoor kunnen kiezen om mits het een ander niet schaadt te leven zoals zij dat willen, dat doen wat hun hart hun ingeeft. Want als je een ander schaad, schaad je jezelf ook. Oorzaak-gevolg. Ik vind het eigenlijk best erg dat een bepaalde manier van leven als goed word gezien en andere manieren niet. Mensen met zogenaamd succes, met geld en dus met macht worden als belangrijk beschouwt, maar wie heeft hun die macht gegeven? Wie mag over wie oordelen en heeft het eigenlijk wel zin? Ik denk van niet aangezien wij allemaal anders zijn en dat blijkbaar dus ook zo hoort te zijn. Het lijkt wel een ziek spel wat bedacht is door een paar mensen die bang zijn voor de schoonheid van het leven/liefde. Ontmasker deze mensen zou ik zeggen en geef ze niet meer de macht die ze helemaal niet horen te hebben want we zijn allemaal gelijkwaardig en van elkaar afhankelijk

    Ronald Pino schrijft het heel mooi denk ik: voorbij de eenvoud begint krankzinnigheid.

    Veel liefde toegewenst!

  3. Ik heb er moeite mee om elke sociale beperking van vrijheid te veroordelen. Ik vind het volkomen acceptabel dat dieven, moordenaars en verkrachters (bijv.) beperkt worden in hun vrijheid. Ik zou er ook geen moeite mee hebben als het uitschelden van een politieagent weer als een misdaad gezien werd.

    Vrijheid komt met verantwoordelijkheid: de verantwoordelijkheid de ander te respecteren. Jammer genoeg willen veel mensen wel de vrijheid, maar niet de verantwoordelijkheid.

Reacties zijn gesloten.